۲۰ فیلم و سریال معتبر در حوزه روانشناسی که باید ببینید

مهسا بهادری: ذهن انسان، همچون دریایی پهناور و ناشناخته، همواره مرموزترین و جذاب‌ترین قلمرو برای کاوش بوده است. سینما و تلویزیون، به عنوان دو رسانه قدرتمند، دریچه‌ای به سوی این دنیای پیچیده گشوده و به بازتاب تار و پود روان انسان، با تمام ظرافت‌ها، تناقضات و چالش‌هایش پرداخته‌اند. در سال‌های اخیر، شاهد افزایش چشمگیر فیلم‌ها و سریال‌هایی با محوریت روانشناسی بوده‌ایم که توجه مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کرده‌اند. این آثار نه تنها سرگرم‌کننده و جذاب هستند، بلکه می‌توانند به مثابه سفری عمیق به اعماق وجود انسان، به درک عمیق‌تر مخاطبان از خود و دنیای پیرامونشان کمک کنند. یکی از این سریال‌ها «افعی تهران» بود. سریالی که در ایران کمتر شاهد پرداختن به موضوع آن یعنی سلامت روان و مشکلات روانی هستیم.

سریال «فعی تهران» به کارگردانی سامان مقدم و نویسندگی پیمان معادی، سریالی در ژانرهای جنایی، معمایی و روانشناسی بود که به اهمیت حضور تراپیست و مشکلات روانی در جامعه می‌پرداخت.

«افعی تهران» از همان ابتدا با فضایی پر رمز و راز و داستانی جذاب، مخاطبان را به خود جلب کرد. بازی‌های بازیگران، به خصوص پیمان معادی و سحر دولتشاهی، در کنار کارگردانی روان سامان مقدم، از نقاط قوت این سریال بودند.

با این حال، «افعی تهران» در طول پخش خود با انتقاداتی نیز مواجه بود. برخی از منتقدان معتقد بودند که داستان سریال در برخی از قسمت‌ها از ریتم افتاده و انسجام خود را از دست می‌دهد. همچنین، پایان سریال برای بسیاری از مخاطبان غیرمنتظره و تا حدی ناامیدکننده بود.

با وجود این انتقادات، «افعی تهران» به عنوان یکی از سریال‌های قابل توجه سال گذشته، در ذهن مخاطبان باقی خواهد ماند.

در ادامه، به برخی از نکات مثبت و منفی سریال از نظر منتقدان «افعی تهران» اشاره می‌کنیم.

نکات مثبت این سریال عبارتند از داستان جذاب و پر رمز و راز، بازی‌های خوب بازیگران، کارگردانی روان، فضاسازی مناسب و استفاده از موسیقی متن گیرا.

نکات منفی این سریال هم عبارتند از افت ریتم در برخی از قسمت‌ها، پایان غیرمنتظره و تا حدی ناامیدکننده و وجود برخی از تناقضات در داستان.

۱۰ فیلم برتر در حوزه روانشناسی

به بهانه پایان این سریال در این گزارش، به بررسی ۱۰ فیلم سینمایی می‌پردازیم که به طور هنرمندانه به موضوعات مختلف روانشناسی از جمله افسردگی، اضطراب، وسواس فکری-اجباری، اختلال شخصیت مرزی، اعتیاد و اسکیزوفرنی می‌پردازند. این آثار، سفری به دنیای روان انسان خواهیم داشت و با داستان‌ها و شخصیت‌های مختلفی آشنا خواهیم شد که هر کدام چالش‌ها و رنج‌های خاص خود را دارند.

در این میان، فیلم‌هایی همچون «مبارز کلوب» و «سیزدهمین طبقه» به تاریکی‌های ذهن انسان و تقلاهای او برای رهایی از پوچی و بی‌معنایی زندگی می‌پردازند. «جزیره شاتر» و «سیاه‌قلم» در اعماق ذهن آشفته شخصیت‌های خود غوطه‌ور شده و مخاطب را به سفری رازآلود و دلهره‌آور دعوت می‌کنند. «جوکر» با ظرافتی مثال‌زدنی، به واکاوی ریشه‌های جنایت و تباهی در روان یک انسان می‌پردازد و تصویری تکان‌دهنده از رنج و انزوا را به نمایش می‌گذارد.

کلوب مبارزه (۱۹۹۹) Fight Club

داستانی تاریک و رازآلود درباره مردی که با راه‌اندازی یک «باشگاه مبارزه» زیرزمینی، به دنبال رهایی از پوچی و بی‌معنایی زندگی خود است. این فیلم به کارگردانی دیوید فینچر و با بازی ادوارد نورتون و برد پیت، مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و نامزد هفت جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم شد. منتقدان از بازی بازیگران، کارگردانی فینچر و مضامین عمیق فیلم در مورد مردانگی، خشونت و مصرف‌گرایی تمجید کردند.

سیزدهمین طبقه (۲۰۰۷) The Thirteenth Floor

تریلری روان‌شناختی درباره مردی که در آپارتمان خود محبوس شده و با توهمات و کابوس‌های وحشتناکی روبرو می‌شود. این فیلم علمی تخیلی به کارگردانی جوئل شوماخر و با بازی کریستین بیل، جنیفر کانلی و مورگان فریمن، نظرات مختلفی را از سوی منتقدان دریافت کرد. برخی از منتقدان از بازی بازیگران و ایده‌های فیلم تمجید کردند، در حالی که برخی دیگر آن را گیج‌کننده و غیرقابل باور دانستند.

جزیره شاتر (۲۰۱۰) Shutter Island

دو مارشال آمریکایی برای بررسی ناپدید شدن یک بیمار روانی از یک بیمارستان روانی به جزیره‌ای دور افتاده می‌روند، اما با حقایق هولناکی روبرو می‌شوند. این فیلم به کارگردانی مارتین اسکورسیزی و با بازی لئوناردو دی‌کاپریو و مارک رافالو، در گیشه موفق بود و نظرات مثبتی از منتقدان دریافت کرد. منتقدان از کارگردانی اسکورسیزی، بازی دی‌کاپریو و فضاسازی فیلم تمجید کردند.

سیاه‌قلم (۲۰۱۵) Black Pigeon

فیلمی ایرانی به کارگردانی مجید مجیدی که داستان زندگی دختری کم‌شنوا را روایت می‌کند که با چالش‌های هویتی و ارتباطی روبرو است. این فیلم ایرانی به کارگردانی مجید مجیدی و با بازی مهراوه شریفی‌نیا و ساره عبدالحسینی، در جشنواره فیلم فجر سی و پنجم به نمایش درآمد و مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. منتقدان از بازی شریفی‌نیا، کارگردانی مجیدی و پرداختن فیلم به موضوع کم‌شنوایی و مشکلات ناشنوایان تمجید کردند.

جوکر (۲۰۱۹) Joker

داستانی غم‌انگیز و تکان‌دهنده درباره مردی که به تدریج به یک دلقک جنایتکار تبدیل می‌شود. این فیلم به کارگردانی تاد فیلیپس و با بازی واکین فینیکس، در گیشه بسیار موفق بود و نامزد یازده جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم شد. فینیکس برای بازی در این فیلم برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد شد. منتقدان از بازی فینیکس، کارگردانی فیلیپس و مضامین عمیق فیلم در مورد بیماری روانی، جامعه و خشونت تمجید کردند.

من، خودم و ایرن (۲۰۰۰) Me, Myself & Irene

کمدی-درامی درباره دو برادر دوقلو که یکی از آنها روانپزشک و دیگری مجرم فراری است. در این فیلم، به موضوع اختلال هویت دوقلویی و اثرات آن بر روان افراد پرداخته می‌شود. این فیلم کمدی-درام به کارگردانی برادران فارلی و با بازی جیم کری و رن میلر، در گیشه موفق بود و نظرات مثبتی از منتقدان دریافت کرد. منتقدان از بازی کری، کارگردانی فارلی‌ها و طنز فیلم تمجید کردند.

سلول ۲۲۷ (۲۰۰۳) Celda ۲۲۷

فیلمی اسپانیایی درباره مردی که به جرم قتلی که مرتکب نشده، به زندان می‌افتد و در سلول انفرادی با مشکلات روانی دست و پنجه نرم می‌کند. این فیلم اسپانیایی به کارگردانی آگوستین دیاز یانز و با بازی لوئیس توزار، در جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد و مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. منتقدان از بازی توزار، کارگردانی یانز و پرداختن فیلم به موضوع حبس انفرادی و اثرات آن بر روان افراد تمجید کردند.

عزیز آمریکایی (۲۰۰۵) The American

داستانی غم‌انگیز و واقعی درباره زنی که پس از مرگ همسرش، دچار افسردگی شدید می‌شود و حضانت فرزندش را به خطر می‌اندازد.این فیلم درام به کارگردانی جورج کلونی و با بازی ساندرا ب Bullock و ادرین برودی، در گیشه موفق بود و نظرات مثبتی از منتقدان دریافت کرد. منتقدان از بازی Bullock و برودی، کارگردانی کلونی و پرداختن فیلم به موضوع افسردگی و غم و اندوه تمجید کردند.

معما (۲۰۰۹) The Missing

تریلری روان‌شناختی درباره زنی که پس از تصادفی هولناک، حافظه‌اش را از دست می‌دهد و در جستجوی هویت خود با رازهای تاریکی روبرو می‌شود. این فیلم اسپانیایی به کارگردانی آگوستین دیاز یانز و با بازی ماریبل وردو و خاویر باردم، در جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد و مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. منتقدان از بازی وردو و باردم، کارگردانی یانز و فضاسازی رازآلود فیلم تمجید کردند.

سیاه (۲۰۱۵) Black

فیلمی ایرانی به کارگردانی محمدابراهیم معیری که داستان زنی را روایت می‌کند که در آستانه زایمان، دچار افسردگی حاد پس از زایمان می‌شود. این فیلم ایرانی به کارگردانی محمدابراهیم معیری و با بازی نگار جواهریان، در جشنواره فیلم فجر سی و پنجم به نمایش درآمد و مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. منتقدان از بازی جواهریان، کارگردانی معیری و پرداختن فیلم به موضوع افسردگی پس از زایمان تمجید کردند.

سینما و تلویزیون در آینه روان: مروری بر ۲۰ اثر موفق جهانی

در گزارش قبلی، به معرفی ۱۰ فیلم سینمایی با محوریت روانشناسی و پرداختن به سلامت روان پرداختیم. در این بخش، به بررسی ۱۰ سریال موفق جهانی با همین مضمون می‌پردازیم که هر کدام به نوعی به زوایای مختلف روان انسان و چالش‌های روانی آن می‌پردازند. در دنیای سریال‌ها، «سوپرانوها» با داستانی پیچیده و شخصیت‌های چندبعدی، به بررسی چالش‌های اخلاقی و روانی یک روانپزشک می‌پردازد. “دکسر” تماشاگر را به سفری تاریک و هیجان‌انگیز در ذهن یک قاتل زنجیره‌ای می‌برد “روانپزشک” و “اسب سفید” با فضایی رازآلود و داستانی جنایی، به کاوش در اعماق ذهن شخصیت‌های خود و رازهای پنهان زندگی آنها می‌پردازند.

سوپرانوها (۱۹۹۹-۲۰۰۷) / The Sopranos

این سریال به کارگردانی دیوید چیس، داستانی پیچیده و جذاب درباره یک روانپزشک به نام تونی سوپرانو را روایت می‌کند که درگیر فعالیت‌های مافیایی نیز است. سوپرانوها با به تصویر کشیدن تناقضات و چالش‌های اخلاقی یک انسان در دو دنیای متفاوت، به بررسی موضوعاتی مانند اضطراب، افسردگی، خشونت و روابط خانوادگی می‌پردازد.

دکستر (۲۰۰۶-۲۰۱۳) / Dexter

این سریال به کارگردانی مایکل سی. هال، داستان یک متخصص خون‌شناس به نام دکستر مورگان را دنبال می‌کند که در خفا به عنوان یک قاتل سریالی به شکار جنایتکاران می‌رود. دکستر با پرداختن به تمایلات تاریک و وجدان عذاب‌آور یک قاتل، به بررسی مفاهیمی مانند اخلاق، عدالت و هویت می‌پردازد.

اوز (۱۹۹۷-۲۰۰۳) / Oz

این سریال به کارگردانی تام فونتانا، در یک زندان مخوف به نام اوز اتفاق می‌افتد و به روایت داستان زندگی زندانیان، نگهبانان و کارکنان این زندان می‌پردازد. اوز با به تصویر کشیدن خشونت، فساد و روابط پیچیده بین انسان‌ها در محیط زندان، به بررسی موضوعاتی مانند قدرت، بقا و رستگاری می‌پردازد.

بیمار روانی (۲۰۱۷-۲۰۲۰) / Crazy Ex-Girlfriend

این سریال کمدی-موزیکال به کارگردانی ریچل بلوم، داستان زنی به نام ربکا باندچر را روایت می‌کند که پس از جدایی از نامزد خود، به لس‌آنجلس نقل مکان می‌کند و به دنبال او می‌رود. بیمار روانی با لحنی طنز و گزنده، به موضوعاتی مانند عشق، وسواس فکری-اجباری و سلامت روان می‌پردازد.

این ما هستیم (۲۰۱۶-۲۰۲۲) / This Is Us

این سریال درام به کارگردانی دن فوگلمان، داستان زندگی سه خانواده را روایت می‌کند که در یک روز به دنیا آمده‌اند. این ما هستیم با به تصویر کشیدن فراز و نشیب‌های زندگی این خانواده‌ها، به بررسی موضوعاتی مانند روابط خانوادگی، هویت، و چالش‌های زندگی می‌پردازد.

دختران (۲۰۱۲-۲۰۱۷) / Girls

این سریال کمدی-درام به کارگردانی لنا دانهام، داستان زندگی چهار زن جوان در شهر نیویورک را روایت می‌کند که در جستجوی عشق، کار و معنای زندگی هستند. دختران با لحنی صمیمی و واقع‌گرایانه، به چالش‌های زندگی زنان جوان در دنیای مدرن می‌پردازد.

آقای ربات (۲۰۱۵-۲۰۱۹) / Mr. Robot

این سریال تریلر روان‌شناختی به کارگردانی سم اسماعیل، داستان زندگی الیوت آلدرسون، یک هکر منزوی و افسرده را روایت می‌کند که به یک گروه هکری زیرزمینی می‌پیوندد. آقای ربات با فضایی تاریک و رازآلود، به موضوعاتی مانند هویت، توهم و نظم اجتماعی می‌پردازد.

بهتره با ساول تماس بگیری (۲۰۱۵-اکنون) / Better Call Saul

این سریال پیش درآمدی بر سریال “برکینگ بد” است و داستان زندگی جیمی مک‌گیل، وکیل باهوشی را روایت می‌کند که به تدریج به یک وکیل جنایتکار به نام ساول گودمن تبدیل می‌شود. بهتره با ساول تماس بگیری با به تصویر کشیدن روند فاسد شدن یک انسان، به بررسی مفاهیمی مانند اخلاق، قدرت و انتخاب می‌پردازد.

تاج (۲۰۱۶-اکنون) / The Crown

این سریال درام تاریخی به کارگردانی پیتر مورگان، داستان زندگی ملکه الیزابت دوم و خاندان سلطنتی بریتانیا را از دهه ۱۹۴۰ تا به امروز روایت می‌کند. تاج با به تصویر کشیدن چالش‌ها و تناقضات زندگی در خاندان سلطنتی، به بررسی موضوعاتی مانند قدرت، وظیفه، و روابط خانوادگی می‌پردازد.

شیء شوم (۲۰۲۰-اکنون) / The Haunting of Bly Manor

این سریال ترسناک روان‌شناختی به کارگردانی مایک فلانگان، داستان زنی به نام دانی را روایت می‌کند که به عنوان پرستار دو کودک در یک عمارت قدیمی استخدام می‌شود. شیء شوم با فضایی وهم‌آلود و داستانی پر از راز و رمز، به بررسی مفاهیمی مانند مرگ، فقدان و ترس می‌پردازد.

این آثار تنها نمونه‌هایی از آثار موفق سینمایی و تلویزیونی با محوریت روانشناسی هستند. پرداختن به موضوعات روانشناسی در قالب هنر، نه تنها می‌تواند به افزایش آگاهی عمومی از سلامت روان کمک کند، بلکه می‌تواند به درک عمیق‌تر مخاطبان از چالش‌ها و رنج‌های افراد مبتلا به مشکلات روانی نیز یاری رساند. این آثار با به تصویر کشیدن شخصیت‌های پیچیده و باورپذیر، به مخاطبان کمک می‌کنند تا با تجربیات و احساسات افراد مبتلا به مشکلات روانی همذات‌پنداری کنند و از این طریق، نگاهی انسانی‌تر و دلسوزانه‌تر به این موضوع داشته باشند.

۲۴۵۲۴۵