امیرعباس آذرم‌وند: صف کشی موافقان و مخالفان FATF دوباره ایجاد شده است. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که در طول دوره سه ساله دولت سیزدهم کمتر این موضوع به صدر چالش‌ها و جنجال‌ها تبدیل شده بود. در همان زمان گفته می‌شد که دولت وقت هم در پی پیوستن به آن است. اظهارات مختلفی از مقامات وقت وجود دارد که چنین گرایشی را نشان می‌دهد ولی به هر روی در آن زمان این بحث به اندازه دوره دوم دولت روحانی یا امروز به صدر اخبار نمی‌آمد.
مخالفان پیوستن ایران به FATF بیشتر بر این نکته تاکید دارند که با وجود تحریم‌ها، پیوستن به FATF نمی‌تواند نتیجه چندانی برای اقتصاد کشور داشته باشد. در مقابل موافقان آن می‌گویند که کشورهای تحریم‌شده در جهان، مانند روسیه و کوبا هم به FATF پیوسته‌اند و به جز کره شمالی، میانمار و ایران، دیگر کشور همگی عضو آن هستند.
سیدکمال سیدعلی، معاون پیشین بانک مرکزی درباره اهمیت پیوستن به FATF به مناطق‌آزاد گفت: «این یک سازمان بین‌المللی است با دستورکار مقابله با اقداماتی چون پولشویی یا تامین مالی کارهای خلاف در سیستم‌های پولی جهان. هدف از آن مقابله به طور خاص با اقداماتی چون پولشویی است تا قاچاقچیان مواد مخدر، اسلحه، انسان و تروریست‌ها نتوانند به راحتی و با استفاده از سیستم بانکی برای خود درآمدزایی کنند. درواقع اقدامی در حوزه پولی برای مقابله با اقدامات غیرقانونی بزرگ است.»
بیشتر بخوانید:
پیش‌بینی یک اقتصاددان از نرخ تورم در سال آینده/ کاهش تورم به زیر ۳۰ درصد چگونه ممکن می‌شود؟
اختیار نرخ ارز را به بازار نسپارید/ افقه: «دلواپسان» برندگان گرانی دلار هستند
سید علی با اشاره به چالش مقابله با خلافکاران بزرگ، به اقداماتی که از مدتها پیش برای مقابله با تخلف در حوزه پولی در کشورهای مختلف انجام شد اشاره کرد و افزود: «این اقدامات صورت گرفت تا منشا پولها مشخص باشد و فعالیت‌های سیاه از سیستم‌های بانکی بی‌بهره بمانند.»
او درباره تفاوت نقش تحریم‌ها با عضو نبودن در FATF توضیح داد: «تحریم محصول تنش میان ایران با ایالات متحده است و رابطه این دو کشور چنانچه تغییر کند وضعیت تحریم‌ها هم تغییر خواهد کرد. این یک موضوع متفاوت است ولی متاسفانه در جدال‌های سیاسی کشورمان طوری جلوه داده می‌شود که انگار این دو یکسان هستند. کشورهای دیگری در جهان هم هستند که تحت تحریم قرار دارند اما عضو FATF هم هستند مانند روسیه یا کوبا.»
معاون پیشین ارزی بانک مرکزی با اشاره به چالش‌های همکاری اقتصادی ایران با دیگر کشورها گفت: «این مشکل رابطه ما با کشورهای نزدیک‌تر مانند چین و روسیه را هم مشکل کرده چرا که برای نقل و انتقالات پول با این کشورها باید با بانکهای خصوصی کار کنیم و آنها هم حاضر نیستند بدون پیوستن به FATF با ما کار کنند ولی حاضرند با تحریم بودن ما کنار بیایند چرا که بانکهای خصوصی در آینده باید توضیح بدهند.»
سید علی با انتقاد از سیاست‌زدگی افزود: «در کشور ما آن‌قدر این موضوع را بزرگ کردند و به آن پرداختند که تبدیل به یک چالش اساسی شد و توجه کشورهای دیگر را هم جلب کرد. بخش مهمی از بحثهایی که حول این مساله شکل گرفته ربطی به واقعیت آن ندارد. ما سالها داشتیم کار خودمان را می‌کردیم و کسی کاری به کار ما هم نداشت ولی از زمانی که خودمان شروع کردیم به جدل توجه همه به این چالش جلب شد.»
به گفته این کارشناس حوزه پولی حتی در زمینه حمایت از گروه‌های همسو FATF نمی‌توانست مانعی جدی باشد و همین امروز برخی از حامیان گروه‌های تندرو و تروریستی مانند داعش و القاعده هم عضو آن هستند.
او افزود: «چنین اقداماتی شاید دو دهه قبل از طریق سیستم بانکی و با استفاده از کانال‌های رسمی انجام می‌شد ولی امروز این طور نیست و از روشهای پیچیده‌تر استفاده می‌شود. اینکه گفته می‌شود در جایی که تحریم نبودیم، خودمان دست به خود تحریمی زده‌ایم، اشاره به این است که می‌توانستیم هم کمتر حساسیت بانکهای دیگر را برانگیزیم و هم از تشدید چالش‌های اقتصادی، در دوره تحریم خودداری کنیم.»
این کارشناس حوزه پولی درباره اینکه چه مانعی بر سر راه باز کردن حساب از سوی ایرانیان در بانکهای کشورهای دیگر وجود دارد پاسخ داد: «مساله این است که وقتی عضو FATF نیستیم پولی که ایرانیان دارند، منشا آن معلوم نیست و بانکها حق ندارند پول کسی که نمی‌تواند منشا آن و سالم بودن آن را تعیین کند، نزد خود بپذیرد. درواقع این خود بانکها هستند که سالانه گزارش عملکرد خود در این بخش را ارائه می کنند و آن دسته از بانکهایی که حاضر باشند با ما همکاری کنند، در این زمینه سختگیری می‌کنند.»
این تحلیل‌گر حوزه بانکی معتقد است FATF یک موضوع فنی است که در تنش‌های سیاسی و جناحی موجود تبدیل به عامل کشمکش‌های بیشتر شد.
سید علی افزود: «FATF از نظر من ابزاری است که با استفاده از آن، با پدیده پولشویی مقابله خواهد شد چرا که وقتی منشا پول فهمیده شود، بخش مهمی از فسادهای موجود ناممکن می‌شود. در ماجرای موسسات غیرمجاز، آمارها نشان می‌دهد بخشی از سپرده‌گذاران که سودهای بالایی می‌گرفتند هرگز در پی پس گرفتن پولهای خودشان نیامدند زیرا ریشه پول آنها دچار مشکل بود و با سپرده‌گذاری در این موسسات پولشویی می‌کردند.»
وی تاکید کرد: «اگر ما به FATF بپیوندیم و قوانین آن را در داخل اجرا کنیم، اختلاس و فساد کاهش می‌یابد. با این اقدام خلافکاران در استفاده از شبکه بانکی دچار مشکل خواهند شد و مجبور به استفاده بیشتری از پول نقد خواهند شد که خود به خود فعالیتهایشان را دشوارتر و گران‌تر می‌کند. به همین دلیل است که بخش مهمی از خلافکاران جهان امروز از طریق کازینوها پولشویی می‌کنند. من به شما قول می‌دهم که به زودی FATF و قوانین آن در سطح صرافی‌ها هم اعمال شود.»
۲۲۳۲۲۹
