ایرن مهرگان: فیلم‌های منتشر شده از استان گلستان ترسناک بود، آنچه که نمی‌دیدی، فقط آسمان نبود، حتی فضای اطراف دوربین گوشی نیز قابل دیدن نبود. ریزگرد و گرد و خاک که تا سال‌ها اسمش با مناطق جنوبی و مرکزی ایران گره خورده بود، حالا به شمال کشور هم سرایت کرده، مدیرکل هواشناسی مازندران درباره این مشکل گفته که گرد و غبار از صحرای قره‌قوم ترکمنستان وارد کشور شده و مناطق مرکزی و شرقی استان را تحت تاثیر قرار داده است.
روزنامه پیام امروز هم در گزارشی نوشته است: «صحرای «قره قوم» در ترکمنستان سال‌هاست به یکی از کانون‌های گردوغبار در منطقه تبدیل شده که مناطق شرق و شمال ایران نیز از آن متأثر است. با این وجود، نه برنامه‌ای از سوی ترکمنستان برای مقابله با خیزش گردوغبار از این کانون وجود دارد و نه ایران تلاش می‌کند تا کشور همسایه را مجاب به فعالیت‌های بیابان‌زدایی در این منطقهٔ مرزی کند. این‌بار نیز خیزش شدید گردوغبار از قره قوم، مناطق شمال و شمال شرقی کشور را به شدت در گردوغبار فرو برد. برخی شهروندان غرب گلستان و شرق مازندران گفتند که از صبح ۴ شهریور آسمان قهوه‌ای و غبارآلود که در آن «چشم، چشم را نمی‌دید» تجربه کردند. این اتفاق همراه با کاهش شدید دید افقی تا ساحل بندر «امیر آباد» و روستاهای حاشیه میانکاله، زندگی عادی شهروندان را مختل کرده است. پس از آن وزش باد شدید در عصر دیروز غبار را تا نواحی شرقی گلستان و خراسان رضوی به ویژه شهر مشهد نیز گسترش داد.»
از عصر دیروز خبرها و تصاویر از آلودگی هوای مشهد گزارش می‌داد و انتشار عکس‌هایی در شبکه‌های اجتماعی نشان دهند آلودگی زیاد هوا بود.
اما ماجرا چیست؟ همه عوامل آلودگی هوا در مناطق شمال و شمال شرقی کشور به کشورهای همسایه برمی‌گردد؟
در همین خصوص عباس محمدی، گنشگر محیط زیست با اشاره به اینکه عکس‌های ماهواره‌ای و اظهارات مقامات مسئول منبع ریزگردهای دیروز در استان گلستان را از کشورهای آسیایی میانی و خصوصا ترکمنستان اعلام کرده است، به مناطق‌آزاد می‌گوید: «گفته می‌شود بخاطر عقب‌نشینی آب دریای خزر در کشورهای آسیای میانی، فضا و کانونی از ریزگرد تشکیل شده است که احتمال می‌رود با افزایش پدیده ریزگرد در مناطق شمالی کشور روبه‌رو شویم.»
این کنشگر ادامه می‌دهد: «این اولین بار نیست که استان‌های شمالی با پدیده ریزگرد مانند استان‌های جنوبی و مرکزی کشور روبه‌رو می‌شوند و پیش از این نیز در گیلان، شرق و غرب استان مازندران و گلستان نیز شاهد گرد و خاک و ریزگرد بودیم.»
او تاکید می‌کند: «اساسا منبع و منشا ریزگردها در کشور ما حاکمرانی بد است، متاسفانه چه در حوزه سیاست داخلی و چه در حوزه سیاست خارجی خودمان را درگیر موضوعات و مسائلی کرده‌ایم که اولا ملی نیستند، ثانیا اساسا حل آن مسائل از توان و اراده ما خارج است.»
محمدی با بیان اینکه پافشاری و ماندن بر مسائلی که دغدغه ملی نیست، باعث شده از حل مسائل مهم‌تر باز بمانیم، ادامه می‌دهد: «در همین مورد ریزگردها ملاحظه می‌کنید که از شمال غربی تا جنوب شرقی و از شمال شرقی تا جنوب غربی کشور یعنی چهار گوشه کشور با مساله گرد و خاک و ریزگردها روبه‌رو شده است.»
او اظهار می‌کند: «تیر ماه سال ۱۳۹۶ کنفرانس بین‌المللی مقابله با گرد و خاک و ریزگرد در کشور با حضور رئیس‌جمهور وقت و رئیس سازمان محیط زیست برگزار شد و اتفاقا از «ان‌جی‌اُ»ها هم دعوت شد و ما هم حضور داشتیم، خب نتیجه‌اش چه شد؟ چه تاثیری در کاهش ریزگردها داشت؟ هیچ‌کس پاسخ این سوال را نمی‌داند، دولت فعلی هم همین‌طور، اگر سوال کنید متوجه می‌شوید که هیچ کار دقیق و مشخصی برای حل چنین مشکل بزرگی در کشور انجام نشده و یا در دست اقدام نیست.»
محمدی با بیان اینکه ریشه و عامل بسیاری از ریزگردها هم منبع داخلی دارد و هم منبع خارجی، در بحث منابع خارجی باید دولت و وزارت خارجه برای حل مشکل اقدام کنند، ادامه می‌دهد: « درحالی که می‌بینیم در مناقشه ایران و افغانستان درباره حق‌آبه هیرمند علی‌رغم اینکه سد کجکی پر از آب است اما رایزنی‌ها به سرانجام نرسیده تا حق‌آبه هیرمند را بدهند درحالی که ریزگردها و کمبود آب از مسائل مهم محیط زیستی در سیستان و بلوچستان است.»
او می‌گوید: «در بحث ریزگردهای استان گلستان هم اینکه بگوییم منبع آن صرفا از ترکمنستان است، بیشتر به فرافکنی شبیه است چرا که قبلا آب رودخانه اترک از خراسان به سمت استان گلستان سرازیر می‌شد و تالاب‌های آلاگل، آلماگل و آجی گل را سیراب می‌کرد، درحالی که بعد از احداث سد شیرین‌دره روی رودخانه اترک باعث شدیم که ۹۰ درصد از تالاب‌های گفته شده، خشک شوند.در شهرستان گالیکش با احداث کارخانه سیمان، باعث نابودی جنگل‌های هیرگانی و آسیب شدید به محیط زیست منطقه شده‌ایم.»
به گفته او اگر به شهرستان نکا سفر کنید، خصوصا در مسیر این شهر به سمت ساری شاهد کوه‌هایی هستید که شبیه کوه‌های مناطق کویری مرکز ایران شده‌اند و هیچ پوشش گیاهی ندارند، نتیجه این اتفاقات در این مناطق در شمال کشور این‌گونه شده که وقتی خشکسالی می‌شود، ریزگردها بلای جان مردم است و وقتی بارش‌ها زیاد می‌شود، سیل به راه می‌افتد.
محمدی می‌گوید: «مشکلات محیط زیستی در کشور ما جدی‌تر از آن است که بخواهیم مسائل را صرفا به خارج از مرزها نسبت دهیم و فرافکنی بکنیم، همین امروز قرار است که در هیات دولت دوباره درباره پتروشیمی میانکاله تصمیم گرفته شود، درحالی که پیش از این در فروردین ۱۴۰۱ راه‌اندازی پتروشیمی میانکاله در هیات دولت رد و به دستور دادستانی متوقف شد، همین‌ها نشان می‌دهد که مشکلات اصلی محیط زیست کشور از خودمان است.»
