الهه جعفرزاده: بر اساس اعلام وزارت توسعه اقتصادی روسیه، طبق دستور دولت این کشور، شهروندان کشورهای اروپایی، ایران، ژاپن، ترکیه، چین، کره شمالی، هند، اندونزی، فیلیپین، بحرین، کویت، مالزی، عربستان سعودی و سنگاپور از ۱۰ مرداد ماه (به تاریخ ایران) می توانند ویزای الکترونیکی این کشور را دریافت کنند.
بر اساس این خبرزمان صدور روادید از تاریخ درخواست مدت ۴ روز خواهد بود و به مدت ۶۰ روز برای یک بار ورود مسافران با اقامت ۱۶ روزه معتبر خواهد بود.
روادید مشکل ساز
در حالی که این خبر نشان می دهد قرار است شهروندان ایرانی از این پس به سهولت وارد خاک روسیه شوند در عمل این سهولت تبدیل به مشکلات صد چندان برای مسافران شده است.
آماری که آژانس های مسافرتی درچند روز اخیر از مسافران خود با مقصد روسیه داشته اند چندان خوشایند نیست. به گفته صاحبان این آژانس ها (که به دلیل نوع ویزای روسیه تعداد محدودی هستند) تا کنون حداقل ۳۰ درصد از دریافت کنندگان ویزای الکترونیک از فرودگاه مقصد دیپورت (بازگردانده) شده اند و اغلب مسافران دیگر نیز با محدودیت هایی از جمله مصاحبه های طولانی مدت در فرودگاه و معطلی های بیش از ۶ ساعت مواجه بوده اند.
اینکه چرا این نوع از ویزا چنین مشکلاتی را برای مسافران ایجاد کرده است دلایل مشخصی دارد. همانطور که پیشتر ذکر شد شرکت ها یا به عبارتی آژانس های صادر کننده ویزای روسیه در ایران تعداد انگشت شماری هستند که به عنوان مرجع اصلی شناخته می شوند و مابقی دفاتر برای دریافت ویزای مسافران خود باید به این مراجع رجوع کنند.
این محدودیت نیز دلایل ویژه ای داشته است. بر اساس قوانین،مسافر در صدور روادید لیبل دار (غیرالکترونیکی) به مقصد روسیه باید دلیل سفر خود به این کشور را اعلام کند و شرکت مربوط بر اساس دلایل اعلام شده تضمین کننده سفر باشد. چنین نظارتی به دلیل یک روند معمول هرگز باعث دیپورت یا سوال و جواب های بی مورد از مسافران در مقصد نمی شود چرا که شرکت تضمین کننده، پیش از سفر دلایل مورد نیاز را به سفارت روسیه اعلام کرده و سفارت از این بابت مطلع و مطمئن است.
از سوی دیگر شرکتی که اقدام به دریافت ویزا برای شخص می کند تضمین کننده حل مشکلات فرد در پرواز، فرودگاه و در کشور روسیه است. این در حالی است که با صدور ویزای الکترونیک هیچ نظارت و تضمینی در این روند وجود ندارد و به همین دلیل نیز پلیس فرودگاه در کشور مقصد خود را مسئول بررسی های مکرر و حتی بازگشت دادن مسافران می داند که قطعا تبعات مالی و غیر مالی سنگین از جمله هزینه پرواز، هزینه ویزا، عوارض خروج، هتل و… برای مسافر به دنبال دارد. این نکته را نیز نباید از نظر دور کرد که در حال حاضر حدود۶ هزار دانشجوی ایرانی در روسیه مشغول به تحصیل هستند که یکی از موضوعات مهم در صدور روادید برای ایرانیان است.
مهاجرت غیرقانونی الکترونیکی
از نکات مهم دیگر در مورد ویزای الکترونیک، موضوع امنیتی است. آمار بالای مهاجرت در ایران به ویژه در یک سال اخیر بر کسی پوشیده نیست و نیاز به توضیح ندارد که حجم زیادی از این مهاجرت ها به صورت غیر قانونی و از طریق کشورهای نزدیک به ایران انجام می شود. روسیه یکی از همان کشورهایی است که مأمن قاچاقچیان برای رساندن ایرانی ها به رویای اروپا است.
با اطمینان می توان گفت که هیچ آمار مشخصی از تعداد مهاجرت های غیرقانونی از مرزهای مختلف وجود ندارد اما همین بس که به گفته آژانس های مسافرتی در همین مدت کوتاه از اعلام خبر صدور ویزای الکترونیک روسیه، تعداد بالای درخواست برای دریافت روادید روسیه نشان از آسان شدن کار قاچاقچیان شده است که بتوانند با سهولت و بدون ارائه دلیل مشخص ایرانیان را وارد روسیه کرده و از آنجا به اشکال مختلف از جمله پیاده روی های طولانی مدت با خطرات بسیار زیاد ( که باز هم آماری از تعداد مرگ و میر وجود ندارد) وارد خاک اروپا کنند.
ویزای غیر فوری
گذشته از همه این احوالات بر خلاف آنچه در اخبار آمده است ویزای الکترونیک، ویزای فوری نیست یعنی بر خلاف آنچه که در اخبار درباره مدت ۴ روزه صدور روادید گفته شده زمان صدور ویزا بیش از ۷ روز کاری است.
تفاوت عمده دیگر نیزطول مدت اقامت است. در ویزای معمول، مسافر می تواند حتی تا ۵ سال اقامت در روسیه را بر اساس درخواست خود دریافت کند، در حالی که با ویزای الکترونیک تنها ۱۶ روز امکان حضور در کشور روسیه را خواهد داشت که همین امر نیز برای بسیاری از مسافران دایمی این کشور از جمله تاجران، دانشجویان و خانواده ها مشکلات زیادی را به همراه داشته است.
جیب پر پول دلالان «مسترکارت» با ویزای روسیه
مسئله دیگری که شاید بیش از هر موضوعی مورد بی توجهی قرار می گیرد صدور ویزای الکترونیک تنها از طریق «ویزا مستر» است. درخواست کنندگان ویزای الکترونیک روسیه برای پرداخت و دریافت روادید خود تنها باید از طریق «مسترکارت» اقدام کنند. امکانی که ایرانیان به آن دسترسی ندارند و قطعا این موضوع از چشم مقامات روسیه دور نبوده است و سوال اینجاست که در صورتیکه ایرانی ها این دسترسی را ندارند چطور این امکان برایشان محیا می شود؟ ظاهرا برای این سوال یک پاسخ روشن وجود دارد و آن هم راه های بسیار دلالی برای استفاده از «ویزا مستر» از سوی اشخاص مختلف و تبادلات مالی سنگین است.
یک سرچ ساده گوگل تعداد انبوهی از فروشندگان مسترکارت در اختیار شما قرار می دهد که می توانید با پرداخت مبالغ مختلف از امکان دسترسی به مستر بهره مند شوید. ظاهرا دولت روسیه با این اقدام آگاهانه یا ناآگانه قرار است به این گروه از دلالان حاضر در ایران سود هنگفتی برساند!
نسخه ای برای جذب گردشگر یا دور زدن اروپا؟!
با همه این توصیف ها به نظر می رسد طرح روسیه با عنوان طرح موفق برای جذب گردشگر بیشتر، حداقل نسخه ای نیست که برای شهروندان ایرانی پاسخگو باشد.
اینکه دولت روسیه چنین دستورالعملی را در میانه جنگ پرحاشیه اوکراین که مشکلات اقتصادی و سیاسی فراوانی را برای این کشور به دنبال داشته است در دستور کار قرار داده قابل درک است. روسیه با تحریم اروپا تجار و گردشگران اروپایی خود را از دست داده است که قطعا تمایلی ندارند پاسپورت خود را با «لیبل» ویزای کشور تحریم شده دچار مخاطره کنند. راه حل روسیه برای خارج کردن این «لیبل» و دریافت ویزای الکترونیکی یا به عبارتی دور زدن تحریم های اروپا، شاید برای این کشور راهی هوشمندانه باشد که اتاق های خالی هتل ها را پر می کند و اندکی به تجارت از رونق افتاده با اروپا کمک می کند. اما اینکه ایران با توجه به مشکلات موجود در لیست ۵۵ کشوری قرار گیرد که اغلب هیچ یک از مصائب کنونی مسافران ایرانی را ندارند نکته ای است که شاید بیشتر از مقامات روسی، مسئولان ایرانی باید به آن توجه کنند. هر چند به نظر می رسد که نسخه دولت فدرال روسیه حتی به کام سفارت این کشور در ایران و شاید پلیس فرودگاه هم خوش نیامده است. بازگشت دادن مسافران ایرانی، سوال و جواب ها و معطلی های طولانی مدت در فرودگاه و به هم ریختگی صدور ویزا همه حاکی از این امر است که این نسخه روس ها در این گوشه از دنیا جوابگو نیست.
