مریم فکری: بازار سرمایه در حالی امروز کار خود را پس از تعطیلات نوروزی به شکل جدی آغاز کرد که در ساعت‌های اولیه روز در مسیر ریزشی قرار گرفت. این در شرایطی است که سال ۱۴۰۲ برای بازار سرمایه چندان خوشایند نبود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بازار سهام ابتدای سال ۱۴۰۲ سبزپوش بود و توانست اواسط اردیبهشت‌ماه قله ۲ میلیون و ۵۳۵ هزار واحدی را فتح کند. با این وجود هر چه به فصل تابستان نزدیک شدیم، از طراوت روزهای ابتدایی سال در معاملات بورس کاسته شد و بازار بیشتر در باتلاق رکودی فرو رفت. با وجود این، تصور می‌شد نیمه دوم سال برای بورس نیمه متفاوتی با نیمه نخست باشد، اما همچنان رمق بازار گرفته شد و بازار سرمایه کم‌توان وارد دور جدیدی از رکود و نااطمینانی شد.
کارشناسان اعتقاد دارند بازار سرمایه یک سال رکودی را پشت سر گذاشت. در بررسی علل رکود حاکم بر بازارها می‌توان سیاست‌های دولت و بانک مرکزی را یکی از عوامل موثر عنوان کرد که اقتصاد را به ورطه رکودی کشاند و بنگاه‌های تولیدی را با چالش جدیدی مواجه کرد.
سه پارامتر اثرگذار روی بورس
در همین خصوص، همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرگزاری مناطق‌آزاد با اشاره به وضعیت بورس، می‌گوید: سه پارامتر روی بورس اثرگذار بوده است. یکی، قیمت‌گذاری دستوری است که بخشی از صنایع را زیان‌ده کرده است. بخش دوم، به نرخ بهره بسیار بالا برمی‌گردد و این‌که ما الاکلنگی به نام نرخ بهره و شاخص داریم. وقتی ما نرخ بهره را بالا می‌بریم، در واقع شاخص بورس و دارایی‌های دیگر ریزش پیدا می‌کند.
وی می‌افزاید: با توجه به فروش اوراق‌های ۳۰ درصدی در پایان سال، این مساله تشدید شد. موضوع دوم هم اختلاف‌های شدید ارز دولتی و ارز آزاد است که در پایان سال به حدود ۳۰ درصد رسید. یعنی شرکت‌های صادرکننده در حدود ۳۰ درصد دارایی و درآمد خود را دودستی تقدیم واردکنندگان می‌کنند. به همین دلیل هم چندان استقبالی از صادرات نمی‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه متذکر می‌شود: مسایل مختلف دیگری از جمله دست‌اندازی دولت به درآمد شرکت‌ها را اضافه کنید و قوانین خلق‌الساعه و یا تغییراتی چون نرخ خوراک پتروشیمی و نرخ گاز و یا عوارض صادراتی، همه‌گی باعث می‌شود که شرایط بازار سرمایه مطلوب نباشد.
دارابی عنوان می‌کند: در سال ۱۴۰۳ هم این مسایل دارد ادامه پیدا می‌کند و اگر تغییراتی در این زمینه اعمال نشود، شرایط نمی‌تواند خیلی تغییر کند.
وی تصریح می‌کند: البته در ابتدای سال مرحله دوم انتخابات مجلس را داریم که تشکیل این مجلس و نیز در فصل پاییز، انتخابات آمریکا، اهمیت خاص خود را دارد.
این کارشناس بازار سرمایه یادآور می‌شود: با توجه به این شرایط انتظار نداریم که اقتصاد ایران بتواند نفسی بکشد. وقتی اقتصاد ایران نفس نکشد، نمی‌توانیم در واقع شاهد تغییرات جدی در بورس باشیم، چون بورس، آینه بخش اقتصاد است و بدون همراهی بخش واقعی اقتصاد، تنها امید به تورم است که تورم هم با توجه به قیمت‌گذاری دستوری و نرخ ارز، در حساب‌های شرکت‌ها منعکس نمی‌شود و شرکت‌ها به شدت تضعیف شده‌اند.
بورس همچنان درجا می‌زند؟
دارابی در پاسخ به این پرسش که با این شرایط بورس در سال جدید درجا خواهد زد؟ می‌گوید: این‌ها بستگی دارد به این‌که بتوانیم از مثلث قیمت‌گذاری دستوری، نرخ بهره و نرخ ارز، بازار را نجات دهیم. همچنین تصمیماتی که دولت در سال جدید برای اقتصاد کشور می‌گیرد.
وی با اشاره به نرخ ارز در سال ۱۴۰۳، عنوان می‌کند: نمی‌توان پیش‌بینی کرد. نرخ ارز به مقدار زیادی به سیاست‌های دولت برمی‌گردد، اما در حال حاضر نرخ ارز دولتی به دلیل این‌که فاصله زیادی با نرخ ارز بازار آزاد دارد، یک صف ارزی برای واردات شکل گرفته است. از آن طرف هم صادرکنندگان انگیزه‌ای برای صادرات ندارند.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح می‌کند: کسری تراز تجاری کشور به بالای ۱۵ میلیارد دلار رسیده است. ما تقریبا ۳ سال درگیر انتقال ۶ میلیارد دلار مطالبات‌مان از کره‌جنوبی بودیم.
دارابی متذکر می‌شود: حالا که ۱۵ میلیارد دلار کسری تراز تجاری آوردیم، این نشان می‌دهد که چه دردسر بزرگی دارد بازار ارز را تهدید می‌کند و هر چه زودتر باید این نرخ‌ها اصلاح شود.
وی تاکید می‌کند: اگر نرخ‌ها اصلاح نشود، شوکی که بعدا رخ می‌دهد، خیلی شدیدتر خواهد شد و به همین دلیل باید هر چه زودتر تدبیری کنیم.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان می‌کند: اگر نرخ ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی ادامه پیدا کند، همان بلایی بر سر اقتصاد می‌آید که ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی بر سر اقتصاد آورد و در نهایت منجر به خروج منابع و همچنین کالاها از کشور شد.
۲۲۳۲۲۵
