الهه جعفرزاده: تجربه نشان می‌دهد که در مباحث توسعه و طرح‌های اقتصادی، محیط‌زیست را در حاشیه و کسب درآمد و اشتغال‌زایی را مبنا قرار می‌دهند. در همین خصوص مسعود پزشکیان، کاندیدای راه‌یافته به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، به‌منظور حفاظت از محیط‌زیست کشور، مدعی شده است که در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، در دولت خود با هر برنامه و طرحی که به محیط‌زیست کشور لطمه بزند، مخالفت خواهد کرد.
عباس محمدی، فعال محیط‌زیست و مدیر انجمن دیده‌بان کوهستان، در پاسخ به این سؤال که آیا عمل به این ادعا در حیطه اختیارات رئیس جمهوری هست یا خیر، به مناطق‌آزاد می‌گوید: «طبق قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست و قوانینی که در برنامه توسعه از برنامه سوم به بعد داریم، بحث محیط‌زیست برجسته شده است. هرچند در برنامه توسعه هفتم مصوب مجلس کنونی، این مسئله کمرنگ‌تر است، ولی به هر جهت ابزارهای قانونی برای جلوگیری از طرح‌های بسیار مخرب وجود دارد و رئیس جمهوری قادر است مقابل این موارد به‌طور محکم بایستد و از اجرای آنها جلوگیری کند.»
او تأکید می‌کند: «هرچند بحث‌های محیط‌زیستی آقای پزشکیان در طول تبلیغات و مناظرات آنقدرها کافی نبوده، ولی مجموع این موارد از نگاه من امیدوارکننده است و به‌نظرم با روحیه‌ای که ایشان دارد، می‌تواند نقطه‌ضعف‌های موجود در این زمینه را برطرف کند. با این حال، فکر می‌کنم ضروری است که تمام مدیران ما در خصوص مسائل و چالش‌های محیط‌زیست، آموزش‌های لازم را ببیند.»
نمی‌پذیرند که «محیط‌زیست» مهمترین مسئله کشور است
محمدی، ضمن حفظ بی‌طرفی، در بررسی نقطه‌نظرات دو کاندیدای اصلح انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ می‌گوید: «در وهله نخست باید گفت که درمجموعِ گفته‌های نامزدهای ریاست جمهوری، به‌ویژه آقایان پزشکیان و جلیلی، نکته قابل‌توجه و شایسته‌ای در زمینه محیط‌زیست مشاهده نمی‌شود. این یعنی کسانی که می‌خواهند سکان مملکت را به دست بگیرند، هنوز نپذیرفته‌اند که مهمترین مسئله کشور در حال حاضر «محیط‌زیست» است.
با احترام به هر دو نامزد انتخاباتی، به‌طور نسبی آقای پزشکیان در این مقوله کمی جلوتر است. چرا که ایشان در ستاد خود حداقل یک کارگروه محیط‌زیست با حضور فعالان سرشناس ایجاد کرد که چندین نشست و سخنرانی در زمینه چالش‌های محیط‌زیست و مطالبات مربوطه هم در آن برگزار شد.»
چشم‌اندازی که با اصلِ حفاظت از محیط‌زیست مغایرت دارد
محمدی، اهداف و خط‌مشی سعید جلیلی، دیگر نامزد ریاست جمهوری، را در تضاد با اصول و قواعد زیست‌محیطی می‌داند و معتقد است که در مقام مقایسه، جلیلی در مبحث محیط‌زیست تقریباً هیچ حرفی برای گفتن ندارد.
او در توضیح این مسئله، به یکی از رهنمودهای اقتصادی جلیلی در طول مناظرات اشاره می‌کند و می‌گوید: «به‌طور کلی، تفکر آقای جلیلی با اصول حفظ و نگهداری محیط‌زیست مغایرت دارد. یک مورد خیلی مشهود در این زمینه، پیشنهاد «صادرات صیفی‌جات به روسیه و فرصت ارزآوری ۱۱ میلیارد دلاری» بود؛ که ایشان در طول مناظرات مطرح کرد. ارائه چنین پیشنهادی، آن هم از سوی فردی با مدرک دکتری و سابقه چهل سال مدیریت در پست‌های مختلف، شرم‌آور است. کشوری با این‌همه امکانات و ادعا در زمینه تکنولوژی، دانش‌های نوین و مغزهای متفکری که دارد، بیاید و به‌عنوان یک طرح اقتصادی روی صادرات سبزی و میوه تأکید کند! باعث خجالت است.»
او ضمن بررسی ابعاد زیست‌محیطی و مخاطرات این پیشنهاد، ادامه می‌دهد: «از منظر طبیعی اصلاً چنین کاری برای کشور ما خطرناک است؛ ما آب کافی نداریم، خاکمان به‌شدت در حال فرسایش است و اگر بخواهیم کشاورزی را در این سطح گسترش دهیم، زیان جبران‌ناپذیری برای کشور خواهد داشت.»
محمد درویش، فعال محیط‌زیست، نیز چندی پیش در همین‌باره به مناطق‌آزاد گفت «این فرصت نیست، تهدید است. چنین پیشنهادی به‌طور آشکارا برخلافِ روح و هویت سند امنیت غذایی کشور محسوب می‌شود.»
در دولت مدنظر جلیلی، محیط‌زیست به «حاشیه» می‌رود
عباس محمدی تصریح می‌کند: «سعید جلیلی اساساً سر سازگاری با دنیا ندارد. لجبازی با جهان، زیر سایه تحریم و تهدید قدرت‌های مختلف جهانی و همچنین احساسِ خطر جنگ، نتیجه‌اش این خواهد بود که محیط‌زیست به حاشیه می‌رود. ما زمانی می‌توانیم به حفظ محیط‌زیست فکر کنیم که جان و آینده‌مان در خطر نباشد و لنگ معیشت نباشیم. در غیر این صورت، حفظ محیط‌زیست به اولویت چندم دولت و ملت تبدیل می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «سابقه و رفتار امروز آقای جلیلی به نحوی است که منِ شهروندِ عادی را می‌ترساند. مثلاً ایشان در بخشی از سخنان خود می‌گوید «مردم را از جنگ نترسانید»؛ چنین حرفی صرف‌نظر از هراس‌آور بودن، بر ضد محیط‌زیست است. هر آدم عاقلی باید از جنگ بترسد و متنفر باشد، اما در نگاه ایشان انگار جنگ یک پدیده عادی است. این تفکرات شاید در نگاه اول سیاسی به‌نظر برسد، ولی در واقع محیط‌زیستی است. صدالبته، حفاظت از محیط‌زیست هم در زمره مباحث سیاسی قرار دارد؛ چرا که وقتی ما از تخریب سرزمین و یا بهره‌کشی از منابع آب و خاک می‌گوییم، این موضوع به مبانی مدیریتی کشور برمی‌گردد و طبیعتاً خودبه‌خود سیاسی می‌شود.»
این کنشگر محیط‌زیست در پایان اضافه می‌کند: «از منظر محیط‌زیستی و با توجه به چشم‌اندازی که دو کاندیدا در این حوزه ارائه کردند، شواهد نشان می‌دهد فردی چون مسعود پزشکیان، با سابقه مشخصی که از او می‌بینیم و سخنانی که امروز از او می‌شنویم، دلسوز محیط‌زیست کشور است و نسبت به رقیب انتخاباتی خود برتری قابل‌توجهی دارد.»
بیشتر بخوانید:
دوگانه سلامت از نگاه پزشکیان و جلیلی/ نقاط قوت طرح‌های دو نامزد در حوزه سلامت چیست؟
۴۷۲۳۲
