مریم فکری: سایه مصیبت ارز چندنرخی همچنان بر سر اقتصاد ایران است؛ اتفاقی که در سال‌های گذشته لطمه‌های زیادی به اقتصاد ایران وارد کرده؛ به طوری که فعالان اقتصادی معتقدند اگر این شرایط همچنان ادامه پیدا کند، وضعیت خوبی را نمی‌توانیم برای اقتصاد پیش‌بینی کنیم.
بنا به گفته فعالان اقتصادی، تنوع ارزی چالش‌های زیادی در حوزه‌های مختلف همچون تولید، صادرات و واردات برای کشور ایجاد کرده است و حال با توجه به این شرایط، این سوال مطرح است که آیا ارز دونرخی در دولت چهاردهم حذف می‌شود؟
بین یکسان‌سازی نرخ ارز و تثبیت ارز باید تفاوت قائل شد
علی‌اصغر سمیعی، کارشناس بازار ارز در گفت‌وگو با خبرگزاری مناطق‌آزاد می‌گوید: تا آنجا که بنده می‌دانم، اکثریت قریب به اتفاق دست‌اندرکاران اقتصاد کشور با یکسان بودن نرخ ارز موافقند و چند نرخی بودن را مضر و فساد آور می‌دانند، ولی برخی از آنان زمان فعلی را مناسب انجام این جراحی‌ها نمی‌دانند و مثلا عنوان می‌کنند که با وجود تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی، تک‌نرخی کردن ارز امکان‌پذیر نیست.
وی می‌افزاید: شاهد مثالی که می‌آورند، تلاش‌هایی است که چند نوبت در دوره‌های گذشته از جمله سال‌های ۶۹ توسط مرحوم رفسنجانی و ۸۱ توسط دولت اصلاحات انجام شد، و بعد نتیجه‌گیری می‌کنند که چون آن زمان نشده، بنابراین نمی‌شود.
این کارشناس بازار ارز تصریح می‌کند: به نظر من در وهله اول می‌بایست بین یکسان‌سازی نرخ ارز و تثبیت آن تفاوت قائل شد. ثابت نگه داشتن نرخ برای هیچ ارزی امکان‌پذیر نیست، مگر اینکه آن ارزها با یکدیگر وابستگی تمام و کمال داشته باشند، مثل پول‌های امارات و عربستان که با دلار آمریکا بسته‌اند و نرخ برابری آنها با دلار آمریکا تقریبا ثابت است، ولی پول هایی که مستقل و شناور هستند، هر روز قیمت خاص خود را دارند.
سمیعی با ذکر مثالی توضیح می‌دهد: نرخ برابری ین ژاپن با دلار آمریکا هر روز بلکه هر ساعت تغییر می‌کند، همین‌طور نرخ برابری یورو با پوند و دلار ثابت نیست، هر یک از این پول‌ها قیمت واحد خود را در بازار دارد.
وی متذکر می‌شود: ممکن است برخی بگویند آن کشورها که تحریم نیستند، بنده عرض می‌کنم تک نرخی بودن ارز به هیچ وجه ربطی به تحریم‌ها ندارد، برای مثال در حال حاضر روسیه با شدیدترین تحریم‌ها از طرف کشورهای غربی روبرو است، و اقتصاد آن کشور سخت‌ترین فشارها را تحمل می‌کند، ولی نرخ برابری روبل روسیه کاملا یکسان تعریف شده و چندنرخی نیست.
سمیعی ادامه می‌دهد: درست است که در اثر جنگ و تحریم ارزش روبل کاهش یافته، ولی دولت وارد قیمت دستوری نشده و اجازه داده سیستم تک‌نرخی حاکم باشد.
وی در ادامه می‌گوید: همان‌طور که گفتم، نظام چند نرخی برای هر کالایی و به خصوص برای ارز بسیار فسادزا، رانت‌آفرین، و مصداق کامل به تاراج رفتن منافع و منابع کشور است.
رییس اسبق کانون صرافان می‌افزاید: علاوه بر این چند نرخی بودن ارز باعث می‌شود که اقتصاد کشور از حالت رقابتی خارج شود و با رفاقتی شدن اقتصاد، رفقای رانت‌خوار سود ببرند و کسانی که نتوانند رفاقت خود را به مسوولان توزیع ارز رانتی ثابت کنند، می‌شوند محرومان از رانت، و از دایره فعالیت‌های اقتصادی طرد شوند.
رفع تحریم‌ها پیش‌نیاز تک نرخی شدن ارز است؟
سمیعی عنوان می‌کند: آن کارشناسانی که رفع تحریم‌های ظالمانه را پیش نیاز تک‌نرخی شدن ارز می‌دانند، شاید یکسان‌سازی نرخ ارز را با ثابت‌سازی نرخ و لایتغیر بودن آن اشتباه گرفته باشند.
وی تصریح می‌کند: ببینید اگر ما بگوییم رفع تحریم‌ها در توسعه اقتصاد کشور اثر دارد یا در پایین آوردن نرخ تورم و بهره و بیکاری موثر است یا در بالا بردن درآمدهای ارزی تاثیر دارد و به طور خلاصه در پیشرفت اقتصادی کشور تاثیرگذار است، این ها کاملا صحیح و قابل فهم است، ولی قاطعانه می‌گویم ضمن اینکه تحریم‌ها نعمت نیست و بسیار هم چیز بدی است، ولی به هر حال نمی‌تواند مانع یکسان‌سازی و واقعی کردن قیمت‌ها و رقابتی کردن اقتصاد کشور باشد؛ ضمن اینکه خود یکسان‌سازی نرخ ارز به تنهایی می‌تواند کمک بسیاری به رقابتی شدن کسب و کار، افزایش صادرات، کنترل واردات، افزایش تولید، ایجاد شغل، و ایجاد تعادل بین واردات و صادرات شود.
رییس اسبق کانون صرافان خاطرنشان می‌کند: ضمن اینکه واقعی بودن قیمت ارز، خروج سرمایه ارزی از کشور را هم کندتر می‌کند و احتمالا باعث تشویق ورود و تزریق سرمایه به بدنه اقتصاد کشور خواهد بود.
بیشتر بخوانید: هشدار تلخ اقتصاددانان درباره «توقف» اقتصاد ایران/ تاجیک: ۱۲۰ میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت می‌شود
۲۲۳۲۲۵
