نگارعلی_ با میانجیگری ترکیه و سازمان ملل، این اولین گام برای پایان دادن به بن‌بستی است که امنیت غذایی جهان را تهدید می‌کند و در حالی که دو کشور در حال جنگ در اوکراین هستند، بحران جهانی غذا را کاهش می‌دهد.
امضای این توافق در استانبول تحت نظارت رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، انجام شد.
سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه و الکساندر کوباکوف وزیر زیرساخت اوکراین با گوترش و خلوصی آکار وزیر دفاع قراردادهای جداگانه امضا کردند.
اردوغان گفت: این توافق از وقوع قحطی برای میلیاردها نفر جلوگیری می کند و تورم جهانی غذا را کاهش می دهد. وی ابراز امیدواری کرد که این پیمان نقطه عطفی باشد و هشدار داد که «جنگ نه تنها طرف‌های درگیر بلکه کل بشریت را تحت تأثیر قرار می‌دهد».
اردوغان گفت امیدوار است این توافق راه را برای صلح نهایی در اوکراین هموار کند.
وی خاطرنشان کرد: امیدواریم این گام مشترکی که با اوکراین و روسیه برمی داریم، مسیر صلح را احیا کند.
هیئت های نظامی اوکراین و روسیه هفته گذشته در استانبول به توافقی آزمایشی بر سر این طرح به رهبری سازمان ملل دست یافتند که به دنبال آن است که اوکراین ۲۲ میلیون تن غلات و سایر محصولات کشاورزی مورد نیاز خود را صادر کند که از زمان تهاجم مسکو در بنادر دریای سیاه گیر کرده است.
اردوغان گفت که اجرای این پیمان توسط یک مرکز هماهنگی مشترک در استانبول انجام خواهد شد.
۴۷ میلیون نفر در معرض گرسنگی حاد
گوترش گفت این طرح که به عنوان «ابتکار دریای سیاه» شناخته می شود، مسیری را برای حجم قابل توجهی از صادرات مواد غذایی تجاری از سه بندر کلیدی اوکراین در دریای سیاه باز می کند؛ اودسا، چرنوگورسک و یوژنی.
او تاکید کرد که این امر “برای کشورهای در حال توسعه در آستانه ورشکستگی و آسیب پذیرترین افراد در لبه قحطی آسودگی ایجاد می کند.”
این اقدام به تثبیت قیمت‌های جهانی مواد غذایی کمک خواهد کرد، قیمت‌هایی که حتی قبل از جنگ در سطح بی‌سابقه‌ای قرار داشتند؛ یک کابوس واقعی برای کشورهای در حال توسعه.
سازمان ملل تخمین می زند که ۴۷ میلیون نفر دیگر به عنوان پیامد مستقیم جنگ با «گرسنگی حاد» مواجه شدند.
سازمان ملل متحد و ترکیه، یکی از اعضای ناتو و همسایه دریایی روسیه و اوکراین در دریای سیاه، به مدت دو ماه برای میانجیگری این توافق تلاش کرده اند. ترکیه تنگه های منتهی به دریای سیاه را کنترل می کند و به عنوان میانجی در مسئله غلات عمل کرده است.
طبق آخرین بررسی های صورت گرفته در نتیجه جنگ اوکراین و روسیه قیمت مواد غذایی در سودان ۱۸۷ درصد، در سوریه ۸۶ درصد، در یمن ۶۰ درصد و در اتیوپی ۵۴ درصد افزایش یافته است.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در یک سخنرانی ویدئویی در اواخر شب پنجشنبه به احتمال بازگشایی بنادر دریای سیاه کشورش اشاره کرد.
اوایل روز جمعه، میخائیل پودولیاک، مشاور زلنسکی، گفت که اوکراین و روسیه قراردادهای جداگانه امضا خواهند کرد.
پودولیاک در توییتر نوشت: «اوکراین هیچ سندی با روسیه امضا نمی‌کند» و افزود که کشورش با ترکیه و سازمان ملل توافقنامه‌ای امضا خواهد کرد و روسیه یک «توافق آینه‌ای» جداگانه امضا خواهد کرد.
مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه روز پنجشنبه در توییتر نوشت که نشست روز جمعه در استانبول «اولین گام برای حل بحران غذایی کنونی» است.
چاووش اوغلو گفت که ترکیه به تلاش های خود برای حل مناقشه ادامه خواهد داد. او همچنین به تلویزیون دولتی تی آر تی هابر گفت که چشم اندازی برای آتش بس نمی بیند اما توافق بر سر صادرات غلات می تواند اعتماد بین دو کشور را تقویت کند.
توقف صادرات غلات در طول جنگ پنج ماهه باعث افزایش چشمگیر قیمت ها شده است و بازگشایی بنادر اوکراین ممکن است به طور بالقوه از قحطی در بخش هایی از جهان جلوگیری کند.
اوکراین یکی از بزرگترین صادرکنندگان گندم، ذرت و روغن آفتابگردان در جهان است، اما حمله روسیه به این کشور و محاصره دریایی بنادر آن باعث توقف محموله ها شده است. مقداری غلات از طریق راه آهن، جاده و رودخانه از طریق اروپا حمل می شود، اما قیمت کالاهای حیاتی مانند گندم و جو در طول جنگ تقریباً پنج ماهه افزایش یافته است.
روسیه متهم به سرقت غلات از اوکراین
در این معامله مقرراتی برای عبور ایمن کشتی ها از آب های به شدت مین گذاری شده در نظر گرفته شده است. یک مرکز هماهنگی با کارکنان سازمان ملل، ترکیه، روسیه و اوکراین برای نظارت بر کشتی‌ها و اجرای فرآیند از طریق کریدورهای خاص در استانبول ایجاد خواهد شد. کشتی ها تحت بازرسی قرار می گیرند تا مطمئن شوند که سلاح حمل نمی کنند.
یک مقام ارشد سازمان ملل گفت: کشتی‌های باری از «کانال‌های ایمن» شناسایی شده توسط اوکراین عبور و مرور خواهند کرد و توسط خلبانان اوکراینی هدایت خواهند شد.
به گفته این مقام، هیچ کشتی نظامی به عنوان اسکورت استفاده نخواهد شد، اما در صورتی که کانال های امن «نیاز به تأیید گاه به گاه داشته باشند»، یک مین روب در حالت آماده باش خواهد بود.
کشتی‌هایی که وارد بنادر اوکراین می‌شوند توسط تیم‌های بازرسی که شامل نمایندگان همه طرف‌های درگیر هستند، بررسی می‌شوند تا مطمئن شوند هیچ سلاحی در کشتی وجود ندارد. تخلیه غلات بر روی کشتی ها نیز نظارت خواهد شد.
به گفته این مقام، از عناصر کلیدی این توافق، روسیه و اوکراین هستند که بر اساس آن هیچ حمله ای به هیچ یک از کشتی ها صورت نگیرد.
این مقام خاطرنشان کرد: چند هفته طول می کشد تا توافق به طور کامل عملی شود و گفت که اوکراین به حدود ۱۰ روز زمان نیاز دارد تا بنادر را آماده کند و همچنین به زمان نیاز دارد تا “این کریدورهای امن را شناسایی کرده و شفاف سازی کند.”
به گفته این مقام سازمان ملل، هدف صادرات حدود ۵ میلیون تن غلات در ماه برای تخلیه سیلوهای اوکراین در زمان برداشت جدید است. این قرارداد برای یک دوره ۱۲۰ روزه قابل تمدید است.
اوکراین به دنبال تضمین های بین المللی است که کرملین از کریدورهای امن برای حمله به بندر اودسا در دریای سیاه استفاده نخواهد کرد. مقامات اوکراین همچنین روسیه را به سرقت غلات از شرق اوکراین و گلوله باران عمدی مزارع اوکراین برای آتش زدن آنها متهم کرده اند.
در واشنگتن، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که ایالات متحده اصولاً از این توافق استقبال می کند.
اما چیزی که ما اکنون روی آن تمرکز کرده ایم این است که روسیه را به خاطر اجرای این توافقنامه و امکان رساندن غلات اوکراینی به بازارهای جهانی مسئول بدانیم. پرایس گفت: مدت زیادی است که روسیه این محاصره را اعمال کرده است.
پس از مذاکرات هفته گذشته در استانبول، ایالات متحده با اطمینان دادن به بانک ها، کشتیرانی و شرکت های بیمه مبنی بر اینکه چنین معاملاتی تحریم های واشنگتن علیه مسکو را نقض نمی کند، به دنبال تسهیل صادرات مواد غذایی و کودهای شیمیایی روسیه بود.
۲۲۳۲۲۷
