هزینه تفریح برای خانوارهای ایرانی در سال گذشته بالا بود و اکنون با افزایش هزینه‌ها این رقم سرسام‌آور شده است. آنقدر که تفریح در خانوار با کاهش روبه‌رو شده و همین امر کودکان را از همان دوران ابتدایی زندگی با اقتصاد و مسائل مالی درگیر کرده است. اما اگر تفریحات تابستانی و پس از تعطیلی مدارس بچه‌ها شامل استخر رفتن، آموزش فوتبال و دوچرخه‌سواری را به‌عنوان محبوب‌ترین و پر بسامدترین تفریح‌های تابستانی بدانیم، چقدر این تفریحات با افزایش قیمت روبه‌رو شده‌اند و در کل ما چه تفریحی برای فرزندان‌مان درنظر خواهیم گرفت؟
تأثیر تورم بر تفریح
تورم سالانه بخش تفریح و فرهنگ ایران در سال ۱۳۹۸ به ۲.۴۳ و در ۱۳۹۹ به ۱.۹۱ درصد کاهش یافته است. همچنین در خانوارهای روستایی، در سال ۱۳۹۸ افزایش هزینه اتفاق افتاد؛ به‌طوری که سهم تفریح و سرگرمی که در سال ۱۳۹۶، ۱.۸۵ درصد بوده در سال بعد به ۱.۷۹ درصد کاهش پیدا کرد. اما در سال ۱۳۹۸، سهم تفریح و سرگرمی برای خانوارهای روستایی رشد داشت و به ۲.۸۵ درصد رسید، ولی دوباره در سال ۱۳۹۹به ۱.۵۹ درصد کاهش یافت اما مقادیر تفریح و سرگرمی با افزایش هزینه‌های خوراکی بسیار محدود و حتی حذف شده است.
حال با نزدیک شدن تابستان و روزهای فراغت دانش‌آموزان، بیشتر خانواده‌ها دنبال راهی برای سرگرم کردن فرزندان خود هستند. اما پر طرفدارترین این تفریحات شامل دوچرخه‌سواری و اسکیت، استخر، آموزش فوتبال و… است که ما در این گزارش به افزایش هزینه‌های تفریح خانواده در سال‌های اخیر پرداخته و میزان هزینه تفریح تابستانی این بچه‌ها را بررسی کرده‌ایم.
آموزش شنا یا آب‌تنی‌های میلیونی
قیمت کلاس‌های شنا در تهران متفاوت است. به‌عبارتی قیمت کلاس آموزش شنا در همه استخرها و ازجمله استخرهای شهر تهران شامل دو نوع هزینه حق آب و حق آموزش مربی است و مبلغ پرداختی مجموع این دو هزینه می‌شود. حق آب مبلغی است که هر استخر بابت هر شناآموز از مربی دریافت می‌کند و بسته به نوع استخر از لحاظ ابعاد، تعداد نفرات حاضر در هر سانس و امکانات آموزشی آن استخر متغیر است.
هزینه آموزش شنای خصوصی در تهران نیز با توجه به مربی از لحاظ سابقه و مهارت آموزش و نوع دوره آموزشی معمولا مبلغی بین یک میلیون و ۱۰۰هزار تومان تا ۲میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است که کمترین مبلغ معمولا برای آموزش مقدماتی تا تکمیلی برای آموزش ۴ رشته معروف شنا بوده و برای دوره‌های اصلاح تکنیک، کاهش رکورد و دوره‌های آمادگی مربیگری و نجات غریق، این مبلغ به‌تدریج افزایش خواهد یافت. مبلغ کلاس‌های نیمه‌خصوصی نیز به‌دلیل افزایش تعداد نفرات تا ۷نفر، تا ۳۰درصد کاهشی است.
دوره‌ها شامل آموزش گروهی (تا ۵ نفر)، خصوصی ۲ نفره و خصوصی تک نفره است. هر ترم ۱۰ جلسه و زمان آموزش در کلاس نیز یک ساعت و ۳۰دقیقه است. با توجه به اینکه شروع فعالیت استخرها نیز در تابستان‌های گذشته به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و ایمنی افراد مختل و با تعطیلی همراه بوده است، افزایش این رقم‌ها به مرور رخ نداده و یکباره با ۲ سال پیش مقایسه می‌شود که آموزش‌ها تا ۵۰۰هزار تومان بود.
گُل به‌خودی با هزینه کلاس‌های فوتبال
محبوب‌ترین ورزش جهان، طرفداران زیادی در میان کودکان و نوجوانان دارد. ثبت‌نام کودکان در مدارس فوتبال نیز در این سال‌ها بین خانواده‌ها رقابتی شده است. علاقه و استقبال روزافزون به این ورزش باعث شده که تعداد مدارس فوتبال هم افزایش پیدا کند. اما خانواده هم‌اکنون برای ثبت‌نام کودکان در مدارس فوتبال باید چقدر هزینه کند؟ هزینه لوازم و وسایل جانبی چقدر است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد که میانگین هزینه ثبت‌نام کودکان و نوجوانان در مدارس فوتبال یک میلیون تومان است.
حلیمی، یکی از کارشناسان مدارس فوتبال می‌گوید: «کلاس‌ها و جلسات تمرین ۲ بار در هفته برگزار می‌شود. متقاضیان ثبت‌نام باید مبلغ یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان برای شهریه پرداخت کنند. تفکیک گروه‌های سنی، برگزاری کلاس‌های آموزشی، انجام بازی‌های مرتبط و تهیه بعضی پوشاک ورزشی؛ ازجمله نیازهای حضور در مدرسه فوتبال است. همچنین متقاضیان بیمه می‌شوند.»
این در حالی‌است که اپراتور یکی از مدارس جنوب غرب تهران می‌گوید: «شهریه برای هر ترم آموزشی، ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. مدت هر ترم ۳ ماه است و کلاس‌ها ۲ روز در هفته برگزار می‌شود.» یکی از مدارس فوتبال در شمال شرق تهران هم هزینه ثبت‌نام برای ۲ روز در هفته (ترم‌ها ۳ ماهه هستند) را ۸۰۰ هزار تومان اعلام می‌کند. این هزینه به استثنای مبلغی است که افراد برای لباس، جوراب و گرمکن می‌پردازند که رقمی بین ۳۰۰تا ۵۰۰هزار تومان است. بنابراین ثبت‌نام کودکان در مدارس فوتبال با احتساب شهریه ثبت‌نام، هزینه کلی کلاس‌های فوتبال و نیز پوشاک و هزینه‌های جانبی چیزی در حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تمام خواهد شد.
موسوی که در جنوب تهران پسرش را به یکی از این مدارس فوتبال فرستاده است می‌گوید: «من پسرم را در یک مدرسه معمولی که نسبت به دیگر مدارس در مناطق مختلف ارزان‌قیمت‌تر است ثبت‌نام کرده‌ام. برای این کلاس‌ها باید یک دست لباس می‌خریدیم. ارزان‌ترین لباس با جنس پلاستیک برای حضور در این کلاس‌ها ۳۰۰هزار تومان است. هر ماه نیز ۳۰۰هزار تومان برای کلاس‌ها پرداخت می‌کنم که در اصل شامل ۸جلسه می‌شود. البته تعداد بازیکنان آنقدر زیاد است که گاهی به‌علت همین شلوغی و برای سلامت پسرم در بعضی جلسات شرکت نمی‌کنیم. البته باید این هزینه را به اضافه رفت‌و آمد کرد. بنابراین ثبت‌نام و یک‌ماه کلاس فوتبال برای ما نزدیک به ۸۰۰هزار تومان هزینه برمی‌دارد.»
دوچرخه؛ کالای لوکس و همیشه گران
قیمت دوچرخه حاصل جمع تمام هزینه‌هایی است که در طول ساخت توسط تولیدکننده صرف مسائلی از قبیل خرید و نصب قطعات، مواداولیه، طراحی و… می‌شود. این کالا که همیشه به‌عنوان جایزه یک کارنامه خوب محسوب می‌شده و از مهم‌ترین تفریحات تابستانی است، اما در قیمت همواره بالاتر از درآمدهای خانواده برای هزینه‌کرد تفریح بوده است.
مرضیه که مادر پسری ۶ ساله است می‌گوید: «سال گذشته برای پسرم با مبلغ ۲میلیون و ۴۰۰هزار تومان دوچرخه‌ای با سایز ۱۶خریدیم. دوچرخه‌ای چند سایز بزرگ‌تر از او تا بتواند حداقل یک سال بیشتر از آن استفاده کند. امسال همان دوچرخه ۵میلیون و ۲۰۰هزار تومان شده است. این هزینه‌کرد البته برای یک تا نهایت ۳ سال است و دوباره باید تکرار شود، چون بچه‌ها در مرحله رشدند وآن وسایل خیلی زود برایشان کوچک و بی‌استفاده خواهد شد.»
اما قیمتها از یک تا ۵۰میلیون و بالاتر از آن است. بی‌کیفیت‌ترین دوچرخه‌های سایز ۱۲که برای کودکان استفاده می‌شود از یک میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است. این در حالی است که خانواده در خرید دوچرخه حتما باید به این مورد توجه کند که کودک در حال رشد است و باید تا ۲ سال دیگر هم این وسیله برای فرزندش قابل استفاده باشد. از طرفی کیفیت دوچرخه و ایمنی آن هم مهم است. همین باعث می‌شود از وعده تا خریدِ دوچرخه معمولا چند سال به طول بینجامد و این کالا همواره در طول تاریخ لوکس به‌نظر برسد.
محمدی که پدر دختری ۸ساله است می‌گوید هزینه خرید کفش اسکیت و کلاس‌های آن نیز بالاست. او می‌گوید: «یک کفش معمولی نزدیک به ۲میلیون تومان قیمت‌گذاری شده و برای آموزش بچه‌ها باید هم برای ورودی زمین و هم مربی هزینه کرد. این در حالی است که هر وسیله پوشیدنی پس از مدتی برای بچه‌ها بی‌استفاده می‌شود. بنابراین خیلی از خانواده‌ها برای خرید کفش به سایت فروش اجناس دست دوم هم مراجعه می‌کنند. از طرفی ورودی زمین در پارک‌های خوب برای خانواده بسیار هزینه‌بر است. مثلا در پارک آب و آتش ورودی و آموزش ۲۰۰هزار تومان برای یک ساعت درنظر گرفته شده. این هزینه را به اضافه کفش و وسایل ایمنی اسکیت‌سواری کنید. از طرفی مشخص نیست فرزندتان باید چند جلسه آموزش ببیند تا در سواری مهارت لازم را پیدا کند.»
گرانی روی تفریح‌های حداقلی
اما برای خوش کردن روزهای تابستان به چه شکل دیگری می‌توان تفریح کرد؟ خرید وسیله بازی، که آن هم دیگر بین خانواده رسم نیست. قیمت بالای وسیله بازی باعث شده خانواده با خرید یک موبایل یا پلی‌استیشن خیال خود را برای چندین و چند سال از نزدیک شدن به فروشگاه‌های بازی راحت کند. محبی که دختری ۷ساله دارد می‌گوید: «اسباب‌بازی‌ها آنقدر با قیمت‌های بالا عرضه می‌شود که خرید وسیله بازی چندان جایی در سبد خانوار ندارد. مثلا شما برای خرید لِگو -اگر فرزندتان به آن بازی علاقه‌مند باشد- باید پول گزافی بپردازید. معمولا لِگوهایی که کمی مبتدی نباشند از یک میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شده و آن دسته که خاصیت رباتیک دارند تا ۵۰میلیون و گاهی بیشتر نیز برای خانواده هزینه‌بر خواهد بود.
بنابراین خانواده‌ها سعی می‌کنند معمولا خود را در موقعیتی قرار ندهند که بخواهند به فرزندشان توضیح دهند چرا قادر به خرید آن وسیله نیستند. من که چند سال است به دخترم قول داده‌ام برای خرید لگو با هم به فروشگاه می‌رویم، هنوز نمی‌توانم او را برای خرید با خودم همراه کنم، چون پس از چند سال اگر وسیله‌ای از من بخواهد نمی‌دانم چطور باید جوابش را بدهم.» این وضعیت البته خانواده را تنها برای خرید وسیله بازی دچار دردسر نمی‌کند، بلکه در دیگر هزینه‌کردها برای تفریح هم قابل بررسی است.
مثلا تصور کنید بخواهید یک وعده فرزندتان را به رستوران ببرید و این را یک برنامه تفریحی درنظر بگیرید. یا اصلا در یک سفر تفریحی او را به موزه عروسک و… ببرید. حداقل هزینه شما ورودی، رفت‌وآمد به آن محل، هزینه خوراکی یا یک وعده غذا و خرید یک کالای فرهنگی است. مثلا هزینه ورودی به موزه عروسک یا هر مکان فرهنگی دیگری کمتر از ۲۰۰تا ۲۵۰هزار تومان نیست. این البته به استثنای زمان‌هایی است که برنامه‌هایی چون پذیرایی و… در جریان باشد. با هزینه رفت‌و آمد و خرید حداقلی از فروشگاه یا کتابفروشی و یک وعده غذا مثل ساندویچ، این گشت‌وگذار برای خانواده ۵۰۰هزار تومان هزینه خواهد داشت. به‌عبارتی پایین‌ترین رقمی که خانواده می‌تواند برای فرزندش هزینه کند نیم میلیون تومان است.
همین یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد همانقدر که تفریح از برنامه و سبد خانوار حذف می‌شود، باید نگران آسیب‌های آن و فشارهای روانی به فرزندان بود.
بیشتر بخوانید:
۲۱۷ ۴۶
