شادی کابیانی: درحالی که گردشگری می‌رفت پس از تاثیرات کرونا خود را پیدا کند و ساختارهای گذشته خود را با توجه به هدف امسال سازمان جهانی گردشگری «بازنگری در گردشگری» تغییر دهد؛ حالت خود را به استفاده از امکانات مدرن و به روز فعال کند؛ قطعی اینترنت و مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی به گفته عضو هیات مدیره جامعه الکترونیکی گردشگری ایران سبب ضرر و خسارت به «بیش از ۶۵ درصد کسب و کارهای آنلاین گردشگری و سامانه‌های فروش خدمات گردشگری شده است.»
اگرچه قطعی اینترنت نخستین بار نیست به چالشی بزرگ تبدیل شده است و پیش از این هم پلتفرم‌های مختلفی با توجه به سیاست‌های کشور مسدود شده‌اند، اما مشکل این‌جاست که با گسترش فناوری شغل‌های جدید نیز خودنمایی می‌کنند؛ بر اساس آمارهای اعلامی بیش از ۱۱ میلیون نفر از طریق شبکه‌های مجازی کسب درآمد می‌کنند، از این میزان حدود ۹ میلیون تن یعنی ۸۳درصد از طریق اینستاگرام در حال کسب درآمد هستند. که با قطعی اینترنت و مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی تمامی آنها متضرر شدند.
اما فعالان حوزه گردشگری و سامانه‌های فروش آنلاین به‌مراتب وضعیت بدتری دارند، چراکه آنها راه دریافت پنج ساله مجوز خود را (ای‌نماد یا نماد اعتماد الکترونیک (E-Namad))پشت سر گذاشته‌اند تا به فعالیت سنتی خود خاتمه دهند و خود را به استانداردهای جهانی نزدیک‌تر کنند.
وضعیت فعالان گردشگری و سامانه‌های فروش تور، بلیت، هتل، مجموعه‌های گردشگری به‌مراتب بدتر است چراکه هنوز آنها نتوانسته‌اند از ورشکستکی و رکود بحران کرونا کمر راست کنند؛ با قطعی یک ماه گذشته اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بیش از گذشته به خاموش کردن چراغ املاک خود می‌اندیشند. مدیر یکی از سامانه‌های آنلاین فروش بلیت به مناطق‌آزاد می‌گوید:«بیش از ۸۰درصد افت فروش بلیت داشته‌ایم و این یعنی اخراج و تعدیل نیرو، این مدت هیچ درآمدی نداشتیم ضمن اینکه هزینه‌های جاری همانند حقوق، اجاره بها، تلفن، حتی اینترنتی که قطع بوده را باید بپردازیم.»
وضعیت کسب و کارهای آنلاین و استارتاپ‌های گردشگری به‌مراتب بدتر است، چراکه دیگر راهکاری برای فروش محصولات خود ندارند، امروز کمتر شهروندی برای خرید بلیت هواپیما، قطار یا تور، مسافت‌های پرترافیک شهری را طی می‌کند، کاری که فقط با چند کلیک یا tab حل خواهد شد؛ کاری‌که پیشگامان حوزه کردشگری برای رسیدن به این فعالیت مدرن گردشگری ایران هزینه زیادی پرداختند؛ سختی‌های چندین ساله برای آن کشیدند و با قطعی اینترنت به گذشته‌ها سلام دوباره کردند و عقب گرد کردند.
رضا الفت نسب،عضو هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی «از ریزش شدید فروش سایت‌های هواپیمایی» به مناطق‌آزاد خبر داد، به گفته او «در یکماه گذشته با قطع بودن اینترنت اپراتورهای گوشی همراه و در برخی مناطق قطع یا ضعیف بودن اینترنت ثابت کاربران استفاده کننده به‌سختی می‌توانستند بلیت هواپیما و قطار تهیه کنند؛ امکان دسترسی به سایت‌ها و اپلیکیشن‌های فروش بلیت هواپیما و سایر خدمات سفر را نداشتند.»
مشکل کسب و کارهای اینترنتی گردشگری تنها به فروش بلیت ختم نمی‌شود؛ اطلاع‌رسانی سفر و همچنین تغییر در ساعت پروازها نگرانی‌هایی را برای مردم فراهم کرده است. تقی حسین زاده، دبیر جامعه گردشگری الکترونیکی به خبر آنلاین می‌گوید:«بلیت‌های رزو شده هواپیما که پیش از نا آرامی‌های این یکماه گذشته انجام شده بود،امکان صدور نداشت و سردرگمی‌هایی را برای مردم و مسافران به وجود آورده بود.»
او با انتقاد از محدودیت‌های ایجاد شده برای شبکه‌های اجتماعی و اینترنت بیان می‌کند:« بازاریابی دیجیتال یکی از روش‌های مهم در گردشگری است و هرگونه اختلال در فضای مجازی مستقیم بر گردشگری تاثیر می‌گذارد چون بیش از نیمی از فعالیت این صنعت در ارتباط با شرکت‌های مختلف به‌صورت لحظه‌ای و در فضای مجازی انجام می‌گیرد.»
وی یادآور می‌شود:« بیش از ۲۰شرکت مهم و اصلی به فروش خدمات انلاین کردشگری می‌پردازند ضمن اینکه بیش از چهار و هزارو پانصد آژانس مسافرتی دارای وبگاه هستند که از طریق آن به معرفی فروش محصولات و بسته‌های سفر و خدمات خود می پردازند.»
حسین زاده خسارت وارد شده به شرکت‌های فعال، استارتاپ‌ها، سامانه رزواسیون و فروش بلیت ،هتل و تور را به‌دلیل قطعی اینترنت بسیار سنگین دانست:«چراکه بسیاری از آنها گارانتی هتل و پرواز کرده‌اند و با قطعی اینترنت نتوانستند آنها را بفروشند.»
۳۰۰ملیارد تومان هزینه seo
براساس گزارش فعالان حوزه آی‌تی، سایت‌های ایرانی سالانه بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان برای SEO فقط روی گوگل هزینه می‌کنند که هنگام جست‌وجوی کالاها و خدمات توسط مشتریان بالاتر و بهتر دیده شوند، فضای گوگل بستری برای معرفی خدمات و بسته‌های سفر است و پتانسیلی جذاب برای فعالان حوزه گردشگری است و با مسدود بودن موتور جستجوگرها تمامی این هزینه‌ها به‌هدر رفت. به گفته حسین زاده: «بیش از ۸۰ درصد مردم پیش از سفر به جستجوی اطلاعات مقصد سفر خود و بررسی قیمت‌های مختلف تور ،بلیت و هتل در فضای اینترنت می‌پردازند، این ظرفیت مورد توجه بسیاری از فعالان حوزه گردشگری است و هزینه‌های زیادی را برای جستجوهای اینترنتی انجام می‌دهند؛ با مسدود شدن جستجوگر گوگل بسیاری از جستجوها از بین رفت و تقاضای سفر نیز کاهش پیدا کرد.»
جایی برای معرفی نداریم
تولید محتوا برای حوزه گردشگری بسیار مهم است،اگر چه ایران قدمتی چندین هزار ساله دارد واز سالیان دور گردشگری به‌طور سنتی در آن رایج بوده، اما به‌لحاظ تولید محتوا بسیار فقیر است، ضمن اینکه تولید فیلم و عکس از جاذبه‌های مقصد در گردشگری به‌دلیل تاثیر گذار بودن مورد توجه فعالان تمام دنیاست. پلتفرم اینستاگرام، بستر مناسبی برای نمایش و معرفی فیلم و‌جاذبه‌های گردشگری بود و بسیاری از دفاتر خدمات مسافرتی از این پتانسیل برای معرفی خود استفاده کرده‌اند، ضمن اینکه گشت در اینستاگرام برای کاربران این امکان را فراهم می‌کرد تا با دیدن عکس‌ها و فیلم‌های یک مکان یا یک جاذبه بیشتر جذاب آن شوند و تور آن را بخرند.
جعفر نژاد، یک راهنمای گردشگری که از فضای اینستاگرام برای معرفی و تبلیغ تورهای طبیعت گردی استفاده می‌کند و از این راه توانسته است گردشگران زیادی را با خود همراه کند، به مناطق‌آزاد می‌گوید:«شبکه‌های اجتماعی و به خصوص اینستاگرام بستر مناسبی برای تورها با اثرگذاری زیاد است؛ ضمن اینکه هزینه تبلیغات در آن به نسبت دیگر روش‌های تبلیغات کمتر است.»
او با اشاره به اینکه دیگر زمان تبلیغ و معرفی به شیوه کاغذی گذشته است بیان می‌کند: «اینستاگرام، توانسته بود جامعه هدف و جامعه خدمت دهند در گردشگری را سر و سامان دهد و علاقه‌مندان هر نوع گردشگری توانسته بودند، نیازها و خواسته‌های خود را به راحتی پیدا کنند.»
این راهنما ادامه می‌دهد:«طبیعت گردی نیازمند عکس و فیلم است، در سفرهای مختلفم عکس و فیلم‌های زیادی تهیه کرده‌ام و به‌وسیله آنها به معرفی مقاصد تورهایمان پرداخته‌ایم، در یکماه گذشته با مسدود شدن اینستاگرام و قطعی اینترنت افت سفرها را شاهد بودیم. شاید دیگر کسب و کارها بتوانند راه‌های دیگر را برای فروش خود پیدا کنند اما فعالان حوزه گردشگری با مسدود شدن اینستاگرام دیگر جایی برای معرفی و تبلیغ خود ندارند و باید با گردشگری خداحافظی کرد.»
اگر چه ایران کشوری چهار فصل است و در تمام فصول می‌توان به سفر رفت، اما بعضی از فصول و رویدادها مختص یک مکان و یک جاذبه خاص است، بسیاری از سامانه‌های فروش انلاین و شرکت های مسافرتی برای مقاصد سفر خود از ماه ها قبل تر هزینه و بودجه تبلیغاتی در فضای مجازی را در نظر گرفته بودند که با شروع فصل انجام شود. دبیر جامعه گردشگری الکترونیکی ایران دراین باره گفته است:«بسیاری از شرکت‌های مسافرتی و اژانس های گردشگری برای معرفی خدمات سفر خود از فضای اینستاگرام و شبکه‌های اجتماعی استفاده می کنند و بسیاری از انها هزینه و بودجه‌های زیادی را برای تولید محتوا پرداخته کرده‌اند، که تمامی این هزینه‌ها به‌دلیل قطعی اینترنت و مسدود شدن شبکه های اجتماعی سوخت و از بین رفت.»
او همچنین توضیح می‌دهد: «شرکت‌های فناوری اطلاعات فعال در گردشگری دیگر نمی‌توانند همانند گذشته به ارایه خدمات، بروزرسانی وبگاه‌های گردشگری و همچنین راه‌اندازی وبگاه‌های جدید که مدت‌ها قبل طراحی کرده بودند؛بپردازند. این چالش سبب خسارت مالی و در نتیجه متضررشدن و ورشکسته شدن شرکت های فناوری اطلاعات می شود.»
ابهام در بازدید
قطعی اینترنت و مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی تنها به افت سفرهای داخلی و کاهش شدید فروش بلیت و رزواسیون هتل و بوم‌گردی و مجموعه‌های گردشگری ختم نشد؛ سفرهای بین‌المللی و صدور روادید هم برای مسافران و اتباع ایرانی و هم برای گردشگران خارجی با چالش روبرو شد. بسیاری از سفارتخانه‌ها به‌دلیل قطع بودن اینترنت همانند قبل نمی‌توانستند به ارائه خدمات بپردازند، ضمن اینکه در زمان فطعی اینترنت چندین نمایشگاه گردشگری با حضور ایران درحال برگزاری بود که نیازمند ارتباط دایم و لحظه ای بود که آن هم سوخت شد.
بسیاری از گردشگران خارجی در کشور هم نمی‌توانستند با خانواده‌های‌شان در تماس باشند و خبر سلامتی و آرام بودن جو امنیتی کشور را به خانواده‌های خود اطلاع دهند، این چالش(قطعی اینترنت و مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی) زحمات چندین ساله فعالان این حوزه را در مقابله با ایران هراسی ، دعوت و بازدید از ایران به ابهام فرو برده است.
بیشتر بخوانید:
توصیه ۷ کشور درباره ممنوعیت سفر به ایران/ توریست‌ها می‌توانند از تظاهرات عکس بگیرند؟
4747
