امیر دژاکام نویسنده و کارگردان تئاتر درباره وضعیت مدیریت فرهنگی و چالش‌های این روزهای تئاتر گفت: مساله اصلی این است که از اساساً مدیران تئاتری ما نمی‌دانند که با چه پدیده‌ای طرف هستند. از کاظم نظری مدیرکل هنرهای نمایشی که دکترای مدیریت رسانه و کارشناسی ارشد تئاتر دارد و استاد تئاتر است گرفته تا مدیران دیگری که شاید این رشته را نشناسند اما با عدالت که آشنایی دارند؛ به‌عنوان مثال هزینه تولید یک سریال معمولی ۱۵ قسمتی شبکه نمایش خانگی را در نظر بگیرید که رقمی بالغ‌بر ۲۰ تا ۴۰ میلیارد تومان است. این اتفاق در همین کشور و در همین شرایط نابه‌سامانی که تولیدات پلتفرم‌ها به حداقل رسیده است، می‌افتد.
چرا بین هنرمندان سینما و تئاتر تبعیض وجود دارد؟
وی افزود: در همین شرایط بچه‌های تئاتر الان سه سال است که مایحتاج ساده و معمول روزانه خودشان را به سختی تأمین می‌کنند و وقتی هم که با آنها قرارداد بسته می‌شود انگار به یک بچه فقیر سرراهی نذری می‌دهند و کمک هزینه‌های اندکی به آنها تعلق می‌گیرد که شرم‌آور است. چرا آنقدر بین هنرمندان تبعیض قائل می‌شوید. نوش جان بچه‌های سینما و تلویزیون که چنین دستمزدهایی می‌گیرند، ولی چرا باید بچه‌های تئاتر به این ذلت و خفت بیفتند که برای گرفتن حقشان مدام جلوی مدیران مختلف دست دراز کنند در حالی که بازیگران و نویسندگان و کارگردانان و … بسیار خوبی هم هستند. بالاخره باید جایی جواب این ظلم داده شود. مجموع دستمزدهای من برای ۱۲ نمایشی که در طول این سال‌ها در سالن اصلی تئاتر شهر اجرا کردم بسیار ناچیز است در حالی که دستمزدی که برای بازی در سینما و تلویزیون دریافت می‌کنم چند برابر فعالیت‌های تئاتری‌ام به عنوان نویسنده و کارگردان است.
باید جنگید و تئاتر کار کرد
این مدرس تئاتر درباره موضع‌گیری‌هایی که این روزها در مقابل اجراهای تئاتر وجود دارد، نیز بیان کرد: از یک طرف مدیریت تئاتر در جهت حذف تئاتر است و از طرف دیگر افرادی را داریم که نسبت به شرایط کنونی کشور معترض هستند و اعتقادشان بر این است که تئاتر نباید در این وضعیت روی صحنه برود. با این حساب هر ۲ گروه در حال حذف تئاتر هستند. در حالی که در تاریخ خوانده‌ایم، در شرایطی که فرانسه در زمان جنگ جهانی دوم توسط دولت آلمان نازی اشغال شده بود، سالن‌های تئاتر این کشور فعال بودند چون تئاتر یعنی اعتراض، یعنی نقد و گفتگو. هرچند که در این چهل سال برخی خودشان را کشتند تا بگویند تئاتر یعنی مجیزگویی، بله قربان گویی و پشت دست بوسیدن و تبلیغ کردن. در همین فرانسه ژان پل سارتر یک نویسنده فراری بوده است اما آثارش روی صحنه اجرا می‌شود. پس معتقدم که تئاتر باید اجرا شود و تئاتر معترض هم باشد مثل نمایش «پرده خانه» گلاب آدینه که این روزها روی صحنه است. خانم آدینه جنگید و ثابت کرد که تئاتر باید به فعالیت خود ادامه دهد.
کارگردان نمایش «مکبث» یادآور شد: نتیجه این شده که این روزها تنها تعدادی جوان علاقه مند و مشتاق، تئاتر کار می‌کنند، کارهایی نه چندان حرفه‌ای که از لحاظ زیبایی شناسی حرفی برای گفتن ندارند و می‌توان از آنها به عنوان مشق‌های دانشجویی نام برد که البته خوشحالم که دل آنها شاد است و کار می‌کنند اما هیچکدام از هنرمندان بزرگ و صاحب نام با اینکه بسیاری از آنها اعتقاد دارند باید تئاتر اجرا شود، حاضر نیستند نمایشی را روی صحنه ببرند. چون از طرف همکاران خودشان با موضع‌گیری های منفی مواجه می‌شوند و از نظر پرداخت کمک هزینه هم که با رقم‌های ۱۰ میلیون و ۲۰ میلیون و ۳۰ میلیون طرف هستند. اصلاً کل سرانه بودجه تئاتر به اندازه نصف ساخت یک سریال نمایش خانگی است.
بلاتکلیفی برای اجرای «احمد شمس …»
دژاکام درباره مشخص نبودن وضعیت اجرای نمایش «احمد شمس یا قصه همین روزها» نیز بیان کرد: سه سال است که برای اجرا در سالن اصلی تئاترشهر درخواست داده‌ام اما نتیجه‌ای ندارد در حالی که شاهد اجراهایی هستیم که معلوم نیست چطور به سالن اصلی راه یافتند. جواد طاهری مدیر تئاتر شهر به من، بهمن و اسفند امسال نوبت اجرا داده است و همه مراحلش را هم طی کرده‌ام اما هنوز شورای ارزشیابی و نظارت جواب درستی برای تأیید متن نداده است. گفتند متن تصویب شده و تنها مواردی برای اصلاح دارد که البته هنوز هم موارد اصلاحی را به من نداده‌اند در حالی که نمایشنامه از پارسال به آنها ارائه شده است. معمولاً وقتی می‌گویند نمایشنامه نیاز به اصلاحات دارد منظورشان این است که از یک متن ۷۰ صفحه‌ای ۴۰ صفحه‌اش با ممیزی روبرو شده است.
این نویسنده و کارگردان با گلایه از بلاتکلیف بودن وضعیت نمایشش گفت: به مدیرکل هنرهای نمایشی گفته‌ام حداقل یک فرد استخوان‌دار به من معرفی کند تا بتوانم درباره نمایشنامه‌ام با او وارد گفتگو شوم. من در این نمایشنامه راجع به گرفتاری‌های مردم حرف زده‌ام، نه قانون اساسی را نقد کرده‌ام و نه به کسی بی‌احترامی کردم بلکه شفاف و روشن از مشکلات حرف زده‌ام. ۷-۸ ماه است که من را بلاتکلیف نگه داشته‌اند. نه می‌گویند که کار رد شده است نه از تأیید آن اطلاعی به من می‌دهند. بگذارید فضا کمی بازتر شود و بتوانیم مشکلاتی را که در جامعه وجود دارد مطرح کنیم.
گلایه از مدیرانی که حتی یک قدم برای تئاتر برنداشتند
وی تصریح کرد: مردم از بی‌عدالتی که در طول سال‌ها وجود داشته ناراحت هستند و افراد دیگری هم در کنار این اعتراض‌ها از فرصت سوءاستفاده و کارهای دیگری می‌کنند. به هر حال این فضا وجود دارد و برای اجرای تئاتر هم باید این مسائل را مد نظر داشت. من الان دارم با خبرگزاری مهر گفتگو می‌کنم نه با بی‌بی‌سی فارسی. پس بگذارید انتقادم را همین جا و در یک رسانه داخلی مطرح کنم؛ منِ کارگردان تئاتر به شدت از مدیرانم ناراضی‌ام. به شدت از عدم درکشان نسبت به گرفتاری‌های بچه‌های تئاتر ناراضی‌ام. از بالا تا پایین، هیچ‌کدامشان حتی یک قدم هم برای تئاتر برنداشتند.
کارگردان «رؤیای خلیج فارس» تاکید کرد: تازه بعد از دریافت مجوز، با مشکلات دیگری روبرو خواهم بود. اصلاً من قرار است با چه پشتوانه مالی نمایشی سه ساعته را اجرا کنم. این نمایش در حال تمرین است و عوامل و بازیگران آن انتخاب شده‌اند. تهیه‌کننده من هم شخصی است و حاضر است برای به ثمر رسیدن نمایش هزینه کند اما چه کسی تضمین می‌کند در بهمن و اسفند که به من زمان اجرا داده شده، این نمایش بتواند حداقل هزینه تهیه‌کننده را برگرداند. چون بعید به نظر می‌رسد که تماشاگران در این روزها به سالن تئاتر بیایند.
دکور نمایش‌هایم را از خلازیر می‌خرم
وی افزود: من ۱۰ سال است که دکور نمایش‌هایم را در خلازیر جمع می‌کنم. سوار وانت می‌شوم و از خلازیر دکور و آکسسوارم را می‌خرم برای اینکه می‌خواهم مستقل حرف بزنم و بودجه ۲۰ میلیاردی سرمایه‌گذاران را نپذیرفته‌ام تا بتوانم شرافتم را حفظ کنم و حرف خودم را بزنم. از این رو زمانی که مردم دل خوش داشته باشند می‌توانم بدون کمک هزینه هم نمایشم را در هر جایی که باشد از سالن تئاتر گرفته تا پارک و پشت بام و … اجرا کنم اما شرایط باید عادی باشد و مردم به دیدن کارها بنشینند.
دژاکام در پایان صحبت‌هایش با انتقاد از پاسخگو نبودن مدیرکل هنرهای نمایشی نسبت به گلایه‌ها و انتقادات هنرمندان بیان کرد: وقتی با من که ۴۰ سال است در تئاتر مشغول فعالیت هستم و چندین مدیر و وزیر و معاون وزیر دیده‌ام این طور رفتار می‌شود ببینید با سایر هنرمندان چطور برخورد می‌کنند. حتی شخص وزیر ارشاد وقتی قرار است درباره موضوعی اظهارنظر کند باید از یک آدم متخصص مشاوره بگیرد. نتیجه این رفتارها و برخی موضع‌گیری‌های بدون مشاوره تخصصی، تبدیل شده به بحران و مضیقه و تنگنایی که الان گریبان تئاتر را گرفته است. در نهایت و با همه مشکلاتی که وجود دارد، من تئاترم را اجرا می‌کنم و به خاطر هیچ مدیری تئاترم را تعطیل نخواهم کرد. ۴۰ سال است که کنار مردمم بودم و حالا هم در کنارشان هستم و هر جا که باشد نمایشم را به صحنه خواهم برد.
۵۷۲۴۵
